Zaterdagochtend: krant en kromme koppen. Gouveneur vergeet integriteit?

Zaterdagochtend: krant en kromme koppen. Gouveneur vergeet integriteit?

13 april 2025

Na een ontbijtje buitenshuis sla ik, weer thuis, de zaterdageditie van de krant open. Ik begin te lezen aan het hoofdartikel: “Strenge controle wapens; Door plotselinge toename criminele activiteiten.” Niet lang geleden dacht de minister zich nog populair tijdens de verkiezingscampagne met praatjes over een dalende criminaliteit. En kijk nu.

Dan een stuk over de “Duurzame aanpak partnergeweld” — zeker een groot en reëel probleem, maar het voelt alsof er vooral gescoord moet worden met woorden. Beide artikelen duiden op een toename van agressie en geweld in de samenleving.

Pas bij het artikel “Puntenlijstje voor regeerprogramma; Gouverneur geeft formateur Chester Peterson inhoudelijke opdracht” spits ik echt mijn oren. Ik kan me niet herinneren dat een gouverneur eerder zo expliciet een boodschappenlijstje meegaf aan een formateur.

Let wel: omdat één partij de meerderheid heeft, is er dit keer geen informateur nodig. De negen punten van de gouverneur zijn:

1. Verbetering van het onderwijs

2. Betere gezondheidszorg

3. Openbare financiën op orde

4. Economische diversificatie

5. Verbetering van sociale voorzieningen

6. Aanpak criminaliteit

7. Klimaatbeleid

8. Uitvoering van het landspakket

9. Samenwerking binnen het Koninkrijk

Wat mij blijft verbazen: nergens een woord over integriteit. Geen bevordering ervan, geen woord over het oprichten van een integriteitsbureau. En dat terwijl een pagina verder staat: “Staatssecretaris wil corruptie meten; CAS-eilanden in Corruption Perception Index (CPI)”. Blijkbaar heeft de staatssecretaris wel gesproken met een stichting die iets zegt te doen aan corruptiebestrijding. Maar verder blijft het bij woorden. Geen wonder dat de gouverneur dit thema ‘vergeet’ op het lijstje te zetten. Overigens zijn al de wel genoemde punten onderdeel van het landspakket en is het dus een tautologie.

Verderop in de krant: een foto van acht mensen in pak (de meesten), onder de kop: “Energietransitie met ‘energy cloud’.” Ironisch, want eerder deze week stond nog dat het nutsbedrijf geen energiebeleid kan opstellen omdat dat van het energiebeleid van de overheid verouderd is. En dat de energieafzet met 9% was gestegen. Toch nog een lichtpuntje: datzelfde nutsbedrijf heeft onlangs wél een nieuw windenergiepark aangesloten op het netwerk. Voorts heeft 2Bays toch heel weinig geloofwaardigheid na alle schandalen waar ze bij betrokken waren; over integriteit gesproken. De anderen op de foto zal ik sparen.

Dan valt mijn oog op een bekend geluid: “Waarom governance draait om gedrag, niet alleen om regels.” Iets wat wij – van de University of Governance 5.0 – al meer dan tien jaar uitleggen in onze masterclass. Terwijl advocaten vrolijk doorgaan met het uitleggen van codes en wetten – daar vullen ze hun zalen mee. En nu wordt de jurist gedragswetenschapper.

Tot slot twee artikelen: “Dialoog voor investeringen in SDG’s” en “Crisistijd vergt sociaal overleg”. Weer met gelikte foto’s van mensen die allemaal hetzelfde zeggen. En dat van instanties die alleen maar met zichzelf of met de gebruikelijke mensen in dialoog treden. Mooie praat, weinig daad. Behalve dan dat nutsbedrijf.

Veel van de mensen en instanties op die foto’s hebben hun geloofwaardigheid inmiddels verspeeld. Om mijn ergernis los te laten, denk ik terug aan een boek dat ik deze week herlas: Kapitalisme zonder remmen; Opkomst en ondergang van het marktfundamentalisme van Maarten van Rossem. Zulke discussies worden hier nauwelijks gevoerd, en dus blijft ‘de markt’ hier vooral synoniem aan asfalt en beton.

Van Rossem laat zien hoe steeds meer vermogen terechtkomt bij een steeds kleinere groep – iets wat Thomas Piketty ook al overtuigend beschreef in zijn werk. En zolang we blijven doen alsof mooie woorden genoeg zijn, verandert er niets.

Miguel Goede