“What do we do now?”

“What do we do now?”

24 maart 2024

Mijn hobby is het bestuderen van films over politiek. Een van de beste in dat genre is The Candidate met Robert Redford uit 1972. Nadat de kandidaat na een briljante campagne is gekozen tot senator, vraagt hij zijn adviseur: "Wat nu?" Die vraag dringt zich altijd op na verkiezingen. Daar staan wij nu: niet alleen de kandidaten, maar het hele eiland en het koninkrijk. Ondertussen kampt Nederland met grotere problemen, zoals de oorlog.

Na de verkiezingen kijken we naar hoe de zetels zijn verdeeld en wat dit betekent.

MFK heeft 13 zetels en kan alleen regeren. Dat betekent dat hun verkiezingsprogramma direct het regeerakkoord wordt. Er is geen extra informatie nodig; een formateur kan direct aan de slag. Wel is er een bijzonderheid: de nummer twee op de lijst kreeg meer stemmen dan de nummer één. Dit verandert in grote lijnen echter niets.

Ik dacht dat dit op Curaçao nooit eerder was voorgekomen, maar iemand wees me erop dat dit in 1967 ook gebeurde toen DP 13 zetels haalde in de eilandsraad. Twee jaar later vond de revolte van 30 mei 1969 plaats. Volgens sommige bronnen had het volk toen genoeg van de regering.

Minder checks and balances

Wat gebeurt er als een regering minder checks and balances heeft? Er is minder controle op vergunningen en benoemingen. Voor de oppositie wordt het moeilijker om vergaderingen aan te vragen en mo-ties aangenomen te krijgen.

Wat kunnen we verwachten van de nieuwe regering? Dick Drayer waarschuwt in zijn analyse voor de gevaren van absolute macht. Hij benadrukt dat een gebrek aan tegenwicht kan leiden tot machtsmisbruik en het ondermijnen van democratische waarden. Om de integriteit van het bestuur te waarborgen, moeten checks and balances be-houden blijven. Lees meer.

Ook Madelinde Moesbergen uitte haar zorgen over het ontbreken van een concreet programma bij de regerende partij. Ze stelt dat democratie draait om transparantie en verantwoordelijkheid. Zonder een duidelijk plan ontstaat het risico op ongecontroleerde machtsuitoefening. Ze roept de gemeenschap op om kritisch te blijven en leiderschap te eisen dat daadwerkelijk richting geeft. Lees meer.

Om te begrijpen hoe de regering zal functioneren, moeten we naar de partij kijken. MFK werd in 2010 opgericht als een powerhouse. De ambitie om dominant te zijn, is niet nieuw. Kort voor de verkiezingen zei de partijleider nog dat als hij eenmaal regeerde, andere partijen nooit meer aan de macht zouden komen.

Het belang van dissent

Dit zou geen probleem zijn als we begrepen dat in een democratie tegenspraak (dissent) essentieel is. Ik heb hier een jaar lang over gepubliceerd. Onze democratie is jong, en we hebben nog niet volledig door wat dit inhoudt. Vaak wordt gedacht dat democratie betekent dat de meerderheid beslist – de helft plus één. Maar democratie gaat ook over beslissen met respect voor de minderheid. Dat is moeilijk te definiëren, maar cruciaal.

Singapore biedt een leerzaam voorbeeld. In From Third World to First World beschrijft de founding father hoe in 1968 alle oppositie-partijen de verkiezingen boycotten. Zijn PAP-partij won alle zetels en veranderde de regels, zodat een andere partij nauwelijks meer aan de macht kon komen. Tot op de dag van vandaag heeft geen andere partij Singapore geregeerd.

We zagen een vergelijkbare ontwikkeling in Venezuela na de overwinning van Chávez in 1998. Sindsdien heeft het Chavismo de macht niet meer afgestaan. Er zijn talloze voorbeelden. In How Demo-cracies Die beschrijven de auteurs hoe democratieën worden bedreigd door democratisch gekozen politici die, eenmaal aan de macht, checks and balances uitschakelen.

Ik heb geen glazen bol, maar ik geloof dat onze politici van de democratie houden en deze zullen koesteren. Toch is het onze collectieve verantwoordelijkheid om de democratie te beschermen – en dat begint bij dissent.

Lessen uit Aruba

Aruba heeft meerdere keren (drie of vier keer) een eenpartijrege-ring gehad van AVP en later MEP. Dit heeft hun democratie niet verzwakt. Mijn vrienden op Aruba vertelden me dat dit werd tegengegaan door een brede oppositie, zowel binnen als buiten het parlement. Met medewerking van de pers werd machtsmisbruik blootgelegd.

De nieuwe regering biedt kansen, maar ook bedreigingen.

Lord Acton zei: "Power corrupts, and absolute power corrupts absolutely."

Edmund Burke stelde: "The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing."

Laten we samen het beste uit deze situatie halen.

Miguel Goede