Waarom moet iedereen publiekelijk excuses aanbieden?

Waarom moet iedereen publiekelijk excuses aanbieden?

2 juni 2025

Afgelopen week hoorde ik op de radio een opmerkelijke discussie: een senior politicus eiste publieke excuses van een jongere collega, die zou hebben beweerd dat hij vóór een bepaalde wet had gestemd. De senior politicus ontkende. Maar waarom volstaat een feitelijke correctie niet meer? Waarom de roep om excuses?

Enkele dagen later nog een voorbeeld: iemand vond dat de directeur van een ambulancedienst zich publiekelijk moest verontschuldigen voor een aankoop. Ook hier stelde ik me de vraag: is dat de juiste route? Of hoort verantwoording thuis bij de daarvoor aangewezen gremia?

De opmars van publieke excuses

We lijken in een tijd te leven waarin steeds vaker publieke excuses worden verlangd bij meningsverschillen, onduidelijkheden of beleidskeuzes. Waar eerder een toelichting of correctie voldoende was, lijkt nu een schuldbekentenis in het openbaar de norm te worden.

Deze verschuiving beïnvloedt hoe we met elkaar in gesprek gaan – in politiek, bestuur en media. Het risico is dat de aandacht verschuift van de inhoud naar het publieke ritueel van “gelijk krijgen”.

De rol van sociale media

Sociale media versterken dit effect. Afwijkende standpunten kunnen snel leiden tot stevige reacties en publieke druk. In plaats van ruimte voor nuance ontstaat er een sfeer waarin mensen terughoudender worden om zich uit te spreken. Dat is niet bevorderlijk voor het publieke debat.

Van schuld naar verantwoording

Dit roept een bredere vraag op: wat verwachten we van publieke figuren en bestuurders? In mijn ogen is transparante verantwoording essentieel. Maar niet elke fout, misvatting of keuze vereist publieke excuses. Zeker niet als die excuses vooral symbolisch zijn, zonder ruimte voor inhoudelijke reflectie.

Slotgedachte

Een gezonde democratie vraagt om debat, correctie, en verantwoordelijkheid – niet om publieke vernedering. Laten we scherp blijven op waar verantwoording hoort en terughoudend zijn met het eisen van excuses als standaardreactie.

Wat denk jij: wanneer zijn publieke excuses terecht? En wanneer gaan we daarin te ver?

Miguel Goede

Public discourse encourages open dialogue and understanding