Skin Deep denken

Skin Deep denken

13 juni 2025

Ik denk steeds vaker na over hoe wij denken. Hoe we analyseren, keuzes maken, naar oplossingen zoeken en uiteindelijk handelen. Steeds meer valt me op dat het allemaal wel erg snel en oppervlakkig gaat.

Neem de woningmarkt. Huizen zijn onbetaalbaar geworden voor de lokale bevolking. De reactie? We bouwen betaalbare huizen. Dat klinkt logisch, daadkrachtig zelfs. Maar zelden hoor ik iemand vragen: Hoe is dit eigenlijk zo gekomen?

Waarom zijn huizen een verdienmodel geworden? Wat zijn de onderliggende economische, sociale en juridische mechanismen?

Of kijk naar de economie. Als het toerisme oververhit raakt, besluiten we plots dat we “een nieuwe sector” moeten ontwikkelen. Wederom: een pragmatische reactie. Maar de fundamentele afhankelijkheid van één sector, de kwetsbaarheid die we zelf hebben opgebouwd – daar kijken we nauwelijks naar.

We denken en handelen op basis van wat zich in de eerste centimeters van het water afspeelt. Terwijl kennis en bewustzijn – als je ze vergelijkt met een oceaan – ook kilometers diepe lagen hebben. Daar liggen de oorzaken, de structuren, de verbanden. Maar wij dobberen aan de oppervlakte, en verklaren de oceaan op basis van het weer boven water. Sterker nog wij zijn ons niet bewust dat er diepte bestaat.

Het is niet alleen een kwestie van jonge mensen of snelle media. Ook beleid, bestuur en wetenschap lijken steeds vaker ‘skin deep’. Vroeger gebruikten we die uitdrukking om aan te geven dat iets slechts uiterlijk vertoon was, zonder diepgang. Dat geldt nu voor veel van onze ideeën en keuzes. We leven in een tijd van snelle meningen, korte rapporten en hapklare conclusies.

Maar oppervlakkigheid is geen onschuldig gebrek aan diepgang. Het is een recept voor herhaling. Voor symptoombestrijding. Voor verkeerde investeringen. En uiteindelijk voor sociale onrust. Want als we steeds opnieuw alleen de bovenlaag zien, missen we telkens de echte oorzaken – en dus de echte oplossingen.

Wie geen oog heeft voor de diepte, raakt stuurloos op zee.

Miguel Goede