Op welk moment zijn we over het randje gegaan?

Ki dia nos a brua? Ken a brua kos? I ki ora?

Op welk moment zijn we over het randje gegaan?

28 juli 2025

Tijdens een korte break kwam ik haar tegen. Een oud-collega uit de tijd dat ik nog ambtenaar was—heel lang geleden. We hadden elkaar sinds 2010 niet meer gesproken, misschien zelfs eerder. Ik moest even goed kijken, maar toen herkende ik haar. Het was een goed gesprek. Niet alleen om bij te praten, maar vooral omdat zij nog niet besmet was geraakt met mijn ideeën en analyses van de afgelopen jaren. Fris, direct, en verbazend helder.

Zij was vier jaar geleden al met vervroegd pensioen gegaan. En ze had er geen spijt van. Uit haar korte maar felle tirade haalde ik dit: het ambtelijk apparaat is op een historisch dieptepunt beland.

Volgens haar waren we in 2010 gewoonweg niet klaar voor de staatkundige hervorming. De plaatsing van personeel deugde niet en werd nooit rechtgezet. Dat was het begin van de erosie. Jongere professionals denken het wiel opnieuw uit te vinden, maar weten nauwelijks iets van de fundamenten waarop het hele systeem gebouwd is. Kennis en ervaring worden afgeserveerd als ouderwets, en mensen die echt weten hoe het werkt, worden stilletjes richting pensioen geduwd—als ze dat niet al zelf hebben aangevraagd.

“Er is geen ingang meer,” zei ze. “Geen handvat, geen hefboom om het systeem weer omhoog te tillen.”

Ik kon alleen maar knikken. Want wat zeg je tegen zo’n messcherpe analyse die tegelijk berust is in de pijnlijke realiteit?

Het systeem lijkt vast te zitten in een fuik van onwetendheid en arrogantie. En zo rijst de vraag:

Ki dia nos a brua? Ken a brua kos? I ki ora?Op welk moment zijn we over het randje gegaan? Wie heeft dit gebrouilleerd? En wanneer?

We moeten het antwoord zoeken. Want zonder diagnose is er geen herstel. En zonder herstel blijft alles zoals het is. Of erger.

Miguel Goede