Keti Koti: De ketting is verbroken, maar zijn wij vrij?

Keti Koti: De ketting is verbroken, maar zijn wij vrij?

3 juli 2025

Vandaag is het Keti Koti — letterlijk: de ketting is verbroken. In Suriname en in Nederland vieren ze op deze dag de afschaffing van de slavernij in 1863. Althans, officieel. De echte vrijheid kwam pas tien jaar later, in 1873, toen de verplichte contractarbeid ophield.

Op Curaçao besteden we pas sinds een jaar of drie écht aandacht aan deze datum. Er is nog steeds geen gedragen programma, geen collectieve herdenking, laat staan een gezamenlijke visie op herstel.

Op 19 december 2022 bood premier Mark Rutte excuses aan voor het slavernijverleden. “Een komma, geen punt,” zei hij. Een jaar later, op 1 juli 2023, volgde koning Willem-Alexander. Tijdens de Nationale Herdenking Slavernijverleden vroeg hij vergiffenis voor het handelen — of beter gezegd, het niet-handelen — van zijn voorouders. Hij noemde slavernij terecht een misdaad tegen de menselijkheid.

Die woorden waren historisch. Daarna kwamen er middelen vrij, werden er musea aangekondigd, en werd er een leerstoel ingesteld die het slavernijverleden van het Koninkrijk — met specifieke aandacht voor Curaçao — moet onderzoeken en onderwijzen.

Op 5 oktober 2023 werd een ander historisch moment gemarkeerd: Staatssecretaris Alexandra van Huffelen sprak tijdens een ceremonie op Curaçao namens Nederland eerherstel uit voor Tula – de leider van de grote slavenopstand van 1795. Maar de ceremonie werd abrupt verstoord door een bizar weerfenomeen: donderslagen, felle wind, regen en hoge golven overspoelden de plek van herdenking. Alsof Tula zelf van zich liet horen.[1]

Toch heeft Curaçao de excuses van Nederland nooit officieel aanvaard.

Er is geen breed maatschappelijk debat. Geen helingsproces. Geen waarheid, geen verzoening. Wel zijn er groepen die zich inzetten voor herstelbetalingen of symbolisch eerherstel. Tegelijkertijd lijkt er ook een subsidie-industrie te zijn ontstaan, waarin “slavernij” vooral een verdienmodel is geworden.[2]

Voor het eerst hadden we een vertegenwoordiger van Nederland van Curaçaose afkomst. Even leek er ruimte voor een nieuw gesprek. Maar ondertussen raakt het volk steeds verder in de knel.

Tula is gerehabiliteerd, maar het volk is dakloos.

Huizen worden verkocht, gezinnen vallen uiteen, de armoede groeit.

Hoe ziet echte heling eruit?

Niemand lijkt het antwoord te weten; er staan ideeen en plannen op papier. Ondertussen gaan we door met waar we goed in zijn geworden: elkaar kapot maken.

Keti Koti. De ketting is verbroken. Maar zijn wij werkelijk vrij?

Doble R (Richnald Recordino) componeerde:

Tula B’a siña nos kon luchá, kon brinka pa nos haña nos balòr. Mira, mira ki ironia, nos luchá ya no ta kontra e opresòr,nos ta bringa otro, si nos mes ta bringando otro, ningun tin kadena na nos pia. Pero tin di nos su lomba, mester karga inhustisia kada dia.

(Hij heeft ons geleerd hoe te strijden, hoe te vechten om onze waarde te vinden. Kijk, kijk wat een ironie: onze strijd is niet meer tegen de onderdrukker, wij vechten tegen elkaar; als we elkaar bevechten, dan heeft niemand ketens aan de voeten. Maar sommigen van ons dragen nog elke dag de last van onrecht op hun rug.)

De oorspronkelijke uitspraak van Marcus Garvey is:

We must emancipate ourselves from mental slavery, for though others may free the body, none but ourselves can free the mind.

Bob Marley parafraseerde dit in zijn songtekst als:

Emancipate yourselves from mental slavery; none but ourselves can free our minds.

[1] https://nu.cw/2023/10/05/van-huffelen-spreekt-namens-nederland-eerherstel-tula-uit/

[2] https://www.curacao.nu/nieuws/nieuws-uit-nederland/76013/van-haasen-slavernijverleden-is-verdienmodel-geworden

Miguel Goede