Hoe het liberalisme het neoliberalisme te boven komt

Hoe het liberalisme het neoliberalisme te boven komt

DRAFT 1.0

19 maart 2021

Ik ontving dit stuk (ten Hooven, 2021) van een nestor en eminentie, Lloyd Narain. De vraag die aan de orde wordt gesteld is, hoe kan het liberalisme zichzelf opnieuw uitvinden. Het neoliberlisme is niet het liberalisme. Neoliberalisme is anti-overheid en het liberalisme kan niet zonder overheid om hun politieke idealen waar te maken.

Deze discussie ook relevant voor het eiland. Steeds meer politieke partijen identificeren zich als liberalen.

Dat de neoliberalen het mis hebben blijkt uit het feit dat de overheid hard nodig was om de afgelopen crises op te lossen: de financiele crisis van 2008, het escaleren van de klimatscrisis, en nu de cornonacrisis. Het adagium van Reagan (the government is the problem) is niet langer vol te houden. Zelfs Rutte zei: dat de overheid de rol heeft van het schild voor de zakken en dat Nederland in de kern een socialistisch land is.

Kortom: er is sprake van de herwaardering van de staat. Dit is geen breuk met het neoliberalisme maar het hervinden van de liberale lijn, van voor de jarentachtig, toen het neoliberlisme kwam opzetten. Het grijpt terug naar jaren dertig van de Britisch liberale intellectueel John Maynard Keynes, die de overheid een belangrijke rol toedichte om uit de crisis van de jaren dertig te komen. Het grijpt ook terug naar de traditie van de mensenrechten van na de Tweedewereldoorlog.

Het debat binnen het liberale kamp draait rond de de vraag: wat is de verantwoordelikhied van de staat. En later ook om het issue van persoonlijke vrijheid. Steeds meer groeit het besef dat er ook een staat nodig is om vrijheid te bevorderen en te houden. In deze context is het neoliberalisme een enorme reductie van het liberalisme. Tot het liberalisme hoort ook de weerzin tegen elke vrom van machtconcentratie. Veel vrijheid bij de een werkt onvrijheid bij de ander in de hand.

Daarom pleiten ook liberalen voor hervorming van het belastingssyteem om de machtsconcentratie bij de rijke bovenlaag te breken. Bijvoorbeeld, door milieuschade zwaarder te belasten en werk lichter te belaten.

Zorg voor de veilgheid van de samenleving is een van de kerntaken van de staat, volgens het liberalisme. Het liveralisme is een hervormingsbeweging die strijdt tegen machtsconcentratie, als het gaat om economie, en tegen vooroordelen, in het sociale. Door de val van de Muur in 1989 werd het liberalisme lui en arrogant en tevreden met de status quo zolang het economisch lekker ging. Dit maakte de weg vrij voor het neoliberalisme. Het denken over de voorwaarden van de vrijheid is de opdracht van het hedendaagse liberalisme.

References

ten Hooven, M. (2021). Hoe het liberalisme het neoliberalisme te boven komt. de Groene Amsterdammer.

Dr. Miguel Goede