Democratie vraagt om heldere taal

Democratie vraagt om heldere taal

12 juni 2025

Om de democratie te laten blijven werken, moeten we niet alleen het systeem respecteren – we moeten ook onze woorden op orde hebben. Taal doet ertoe. Hoe we ons uitdrukken, verraadt hoe we denken. En soms zelfs hoe we handelen.

Neem deze twee recente voorbeelden.

Op 11 juni 2025 hoor ik een van de Statenleden met de meeste bagage, het woord richten tot de voorzitter. Tussen de regels door zegt hij: "Ik spreek niet alleen namens mijzelf, maar namens de mensen die op mij hebben gestemd." Dat klinkt sympathiek, maar het klopt niet. Een Statenlid vertegenwoordigt niet zijn kiezers. Hij vertegenwoordigt alle kiezers. Sterker nog: de hele bevolking, inclusief wie geen stemrecht heeft. Dat is de essentie van volksvertegenwoordiging. Niet partijdig, niet persoonlijk, maar universeel.

Een paar dagen eerder hoor ik ook een politiek-analist met kennis van zaken, zeggen dat het hoofdlijnenakkoord een soort checklist is – een lijst waar straks het beleid aan getoetst kan worden. Ook die metafoor deugt niet. Een akkoord is geen boodschappenlijst. Het is een recept. Niet alleen de ingrediënten zijn belangrijk, maar ook de volgorde, de timing, de verhoudingen. Een regeerprogramma is een complex antwoord op complexe vragen. Puntjes afvinken is voor wie niet verder kijkt dan Excel. Oplossingen vragen om inzicht in samenhang.

Twee zinnen, twee onnauwkeurigheden. Geen drama op zich, maar wel een teken. Als zelfs de mensen met inhoud zich zo uitdrukken, dan moeten we alert blijven. Niet om ze af te rekenen, maar om de democratie scherp te houden. Want wie onnauwkeurig spreekt, denkt vaak ook te onnauwkeurig. En dat kan de democratie zich niet veroorloven.

Miguel Goede