De toestand in de wereld

De toestand in de wereld

10 april 2025

Eergisteren, 7 april, zat ik opnieuw bij Jurgen Arvelo in zijn maandagavondprogramma Den Konteksto. Zoals altijd had hij een actuele aanleiding: Liberation Day. De dag waarop de Amerikaanse president besloot extra importheffingen op te leggen aan zo’n beetje de hele wereld – vriend én vijand – met uitzondering van Rusland en Belarus. De beurzen kelderden. Verwarring alom.

Het gesprek dat wij voerden, ga ik hier niet uitschrijven. Wel wil ik een paar punten vastleggen. Want wat er gebeurt, is groot. En complex. Niet omdat het per se ingewikkeld is, maar omdat we geneigd zijn het rationeel te willen begrijpen. En dat lukt maar ten dele.

De president wil een nieuw systeem. En dus blaast hij het huidige op. Het doel: een betere Amerikaanse betalingsbalans. Export bevorderen. Industriebanen terughalen. De dollar iets laten devalueren. Maar waarom die focus op industrie? Niet alleen om “America great again” te maken. Industrie is ook essentieel voor oorlogsmaterieel.

Liberation Day is geen incident. Het is een openingszet. Een manier om onderhandelingstafels te creëren. Om druk te zetten. De reacties zijn uiteenlopend: “Waanzin.” “Chaos.” “Wat denkt hij?” “Zou het kunnen werken?”

Maar wie goed kijkt, ziet een patroon. De president is pas iets meer dan honderd dagen aan de macht, en hij heeft al honderden besluiten genomen. Van het ene verbazingwekkende besluit naar het andere. Dat is geen toeval. Dat is strategie.

Volgens sommigen draait het om de strijd om de vierde industriële revolutie. China is hard op weg om de grootste economie ter wereld te worden. Technologie vraagt grondstoffen. Die liggen in Oekraïne. In Groenland. En ja, China heeft al jaren een plan. In Afrika. In Azië. Overal worden grondstoffen en logistiek veiliggesteld.

Langzaam maar zeker ontstaat een multipolaire wereldorde. Autoritaire leiders bepalen steeds vaker de regels. In dat licht moet ook BRICS worden gezien. Een alliantie die gestaag blijft groeien.

Amerika wil – terecht of onterecht – niet langer de rekening betalen voor NAVO of Europese veiligheid. En dus moeten andere landen hun positie heroverwegen. Nieuwe allianties worden gevormd.

Wat wij nu meemaken, is geen chaos. Het is transitie. De oude orde kraakt. De nieuwe is nog niet gevormd. En juist dat maakt de toestand in de wereld zo fascinerend.

Miguel Goede