De overgang van preventieve naar curatieve zorg: Mijn ervaring

De overgang van preventieve naar curatieve zorg: Mijn ervaring

Reflecties op ons zorgsysteem en hoe het beter kan

9 juni 2025

Vroeg of laat, hoe goed je ook je best doet, kom je in aanraking met de curatieve zorg. Het is een onvermijdelijk onderdeel van het leven, niet alleen voor ouderen of mensen die ouder worden, hoewel de kansen en frequentie van zorgbehoefte zeker toenemen met het stijgen der jaren. Onlangs bevond ik mij in precies die situatie.

Het begon met het uitstellen van een bezoek aan de huisarts. Ik ben simpelweg niet gewend om medische hulp te zoeken, wat als een mentale barrière kan voelen. Wachten speelt hierin ook een rol, hoewel dit tegenwoordig stukken verbeterd is door de invoering van afspraken bij huisartsen en appen. Toch hield het gevoel van ongemak me tegen. Toen ik uiteindelijk besloot te gaan, bleek mijn eigen huisarts afwezig te zijn. Gelukkig viel ik in goede handen bij de vervanger, een buurvrouw van de dokter, die haar werk met zorg en begrip uitvoerde.

De volgende dag moest ik terugkomen en werd ik doorverwezen naar een specialist in het CMC (Centraal Medisch Centrum). Nog diezelfde middag had ik een afspraak. Dat klinkt als een soepel proces, en voor een groot deel was dat het ook. Bij het CMC moest ik mij registreren en wachten op de specialist. Dit wachten, hoewel onvermijdelijk, voelde minder belastend door de efficiënte organisatie.

Ondertussen had ik al medicijnen opgehaald bij de apotheek op basis van het consult met de huisartsvervanger. Helaas was een van de voorgeschreven medicijnen niet op voorraad, waardoor ik naar een tweede apotheek moest gaan. Dit soort kleine obstakels maken het zorgtraject soms vermoeiender dan nodig.

Mijn ervaring heeft mij doen inzien dat ons zorgsysteem in essentie functioneert en doet waarvoor het is ontworpen. Het werkt. Binnen het systeem zijn er tal van zorgverleners – van huisartsen tot specialisten en apothekers – die hun werk met empathie en toewijding uitvoeren. Veel van deze mensen maken echt een verschil, ondanks de uitdagingen waarmee zij dagelijks worden geconfronteerd.

Toch kan ik niet ontkennen dat het systeem een zieke uitstraling heeft. Dit wordt voornamelijk gevoed door de manier waarop in de media wordt bericht over geldconflicten en tekortkomingen in de zorg. De boodschap die hierdoor wordt overgebracht, lijkt te suggereren dat de patiënt er niet toe doet en dat er gedemotiveerd wordt gewerkt. Het tekort aan artsen, specialisten en verplegend personeel versterkt dit negatieve imago alleen maar.

Een ander probleem is de kinderziektes van de HAP (huisartsenpost). Wanneer je belt voor een dienstdoende arts, moet je vaak een langdurig telefonisch consult doorlopen. Dit voelt alsof het enige doel is om je ervan te weerhouden naar de HAP te komen. Zelfs hun tv-spot benadrukt dat je niet zonder afspraak moet komen. Deze aanpak kan begrijpelijk zijn vanuit een organisatorisch oogpunt, maar het draagt bij aan een gevoel van ontoegankelijkheid. Het voedt geruchten en verhalen over patiënten die onvoldoende hulp krijgen, wat de publieke perceptie van het zorgsysteem schaadt.

Het effect van deze ervaringen en percepties is dat mensen, waaronder ikzelf, geneigd zijn om zorgbezoeken uit te stellen. Dit leidt niet zelden tot onnodige complicaties en verergering van gezondheidsproblemen. Het systeem zou een boodschap moeten uitstralen van toegankelijkheid en vertrouwen. Het zou moeten zeggen: "Wij zijn hier voor jou, kom direct wanneer je hulp nodig hebt." De huidige benadering doet dat helaas niet altijd.

Er zijn enkele duidelijke verbeterpunten die kunnen bijdragen aan een gezonder zorgsysteem, zowel qua imago als qua functioneren:

• Toegankelijkheid verbeteren: Zorg ervoor dat patiënten direct het gevoel krijgen dat ze welkom zijn, zonder uitgebreide drempels zoals lange telefonische consulten.

• Communicatie in de media: Vermijd een focus op negatieve geldconflicten en benadruk juist de successen en positieve aspecten van de zorg. HAP moet niet melden om niet te komen zonder afspraak!

• Aanpak van personeelstekorten: Investeer in de werving en opleiding van artsen, specialisten en verplegend personeel om de werkdruk te verlichten.

• Efficiëntere apotheeklogistiek: Werk aan betere voorraadbeheer en samenwerking tussen apotheken om medicijntekorten te voorkomen.

• Empathischer contact: Zorg ervoor dat patiënten zich gehoord en begrepen voelen, zowel aan de telefoon als in persoonlijke gesprekken.

Mijn persoonlijke ervaring illustreert de spanning tussen een systeem dat in de basis goed functioneert en de uitdagingen die het vertrouwen van de patiënt kunnen ondermijnen. Het is belangrijk om te erkennen dat het zorgsysteem bemand wordt door vele betrokken en hardwerkende zorgverleners. Toch is er werk aan de winkel om zowel de toegankelijkheid als de perceptie van de zorg te verbeteren.

Als patiënt zou je je welkom en ondersteund moeten voelen, niet ontmoedigd of genegeerd. Het is aan ons allemaal – beleidsmakers, zorgverleners en burgers – om te werken aan een zorgsysteem dat echt uitstraalt: "Wij zijn er voor jou." Alleen dan kan de kloof tussen preventieve en curatieve zorg met vertrouwen worden overbrugd.

Miguel Goede