De ideologie van beton; Nieuwbouw is geen vernieuwing

De ideologie van beton; Nieuwbouw is geen vernieuwing

8 mei 2025

Ik heb er al vaker over geschreven, maar deze keer is de aanleiding de voorgenomen nieuwbouw van het parlement. Op Curaçao leven we met een hardnekkig geloof: als je iets nieuws bouwt, komt de ver-nieuwing vanzelf. Nieuwe muren, nieuwe meubels, nieuwe kansen – zo lijkt de gedachte. Maar keer op keer blijkt: nieuwbouw zonder transformatie verandert helemaal niets.

De eerste keer dat ik dit besefte, was bij de bouw van een nieuwe gevangenis. Alles was fris en modern, maar binnen de kortste keren bleek de cultuur, de aanpak en de resultaten precies hetzelfde als in het oude gebouw. Vervolgens zag ik het bij de nieuwe luchthaven, de nieuwbouw van de universiteit, en recent nog bij het nieuwe ziekenhuis. Dat ziekenhuis zou de gezondheidszorg naar een ‘state of the art’-niveau tillen. Vijf jaar later zijn de zorgen over de zorg groter dan ooit.

Een van de grootste uitdagingen na de verhuizing naar nieuwbouw is de vraag wat we moeten doen met de iconische oudbouw die ach-terblijft. Het oude ziekenhuis is een treffend voorbeeld — een markant gebouw dat nu doelloos staat te vergaan. Net als het voormalige bestuurskantoor, de gezaghebberswoning, het nationaal theater en zelfs de recent vervallen openbare bibliotheek, belandt het pand op een groeiende lijst van erfgoed zonder toekomst. In plaats van deze gebouwen langzaam te laten vervallen, is het wellicht verstandiger om ze over te dragen aan projectontwikkelaars. Met de juiste visie kunnen zij deze plekken nieuw leven inblazen, met respect voor hun historische waarde maar gericht op de behoeften van vandaag.

Wat telkens terugkomt, is dat de stenen wel vernieuwd worden, maar de mensen, structuren en werkwijzen blijven zoals ze waren. De echte vernieuwing – die van mentaliteit, samenwerking, leiderschap – blijft uit. In het geval van het ziekenhuis werd de noodzakelijke transformatie zelfs uitgesteld, en er kwam met moeite budget vrij om die alsnog in gang te zetten.

In essentie is dit de ideologie van beton en asfalt. We geloven dat als er asfalt wordt uitgerold en beton verrijst, het vanzelf goed gaat met het land – en met ons. Het zijn zichtbare signalen van vooruit-gang, maar ze zijn vaak een façade. Zonder innerlijke verandering, zonder ontwikkeling van mensen en systemen, blijft het bij uiterlijk vertoon.

Nieuwbouw is op zich niet verkeerd. Maar zonder een diepgaand proces van persoonlijke en institutionele verandering is het uiteindelijk niets meer dan een kostbare facelift. We blijven op Curaçao moeite houden met persoonlijke transformatie. Er is weinig ruimte voor reflectie, voor het loslaten van oude patronen, voor echte vernieuwing van binnenuit.

Als we dat zouden inzien – als we echt zouden erkennen dat de buitenkant pas iets waard is als de binnenkant mee verandert – dan zouden we een belangrijke stap zetten. Nieuwbouw als gevolg van vernieuwing, niet als surrogaat ervan. Daar zit de sleutel.

Miguel Goede