Individualisme

Individualisme

DRAFT 3.0

9 januari 2023

De kop van dit schrijven zou luiden: "Individualisme, collectief en species". Maar ik dacht dat de uiteindelijk gekozen titel de meesten het meest aanspreekt.

Wij wanen ons individuen en streven naar ons eigenbelang en eigen geluk. Wij zien de ander als concurrent of middel om ons doel te bereiken. De afgelopen decennia is het individualisme doorgeslagen. Wij zijn ons niet meer bewust van het feit dat wij de menselijke specie, homo sapien, zijn, die wordt bedreigt door onder anderen pandemien en de klimaatcrisis om maar een paar te noemen. En vergeet niet dat wij ook nog even in oorlogen proberen om andere volkstammen te liquideren.

Het individualisme is niet de natuurlijke staat van de mens. De mens is een groepsdier en meer dan dat; de mens is van het collectief. Het individu is een creatie van de markt en het marktdenken. Het individu is de consument. Dat werd steeds extremer. Vroeger hadden wij nog de familieauto, die bestaat niet meer; de auto is van het individu. Dit viel mij op bij de introductie van de walkman in 1979. Daarvoor luisterden mensen samen naar muziek, maar nu is alles personalized.

Deze individualisering merken wij ook in de politiek. Democratie is verworden tot een systeem om persoonlijk profijt na te streven. Maar de bedoeling van democratie is om het collectief te besturen. Dit begrijpen wij simpelweg niet meer.

In dit alles heeft het Oosten een voordeel op het Westen, want daar gaat het collectief voor. Dat zien wij niet, want onze focus is individuele vrijheid. Nu pleit ik niet de systemen van het Oosten over te nemen. Ik zie eerder een convergentie van Oost en West. Wij zullen meer collectivistischer worden en het Oosten zal meer individualisme toestaan. Wij zijn bijvoorbeeld dat geen van beide extremen een goede respons heeft op de pandemie.

Darwin zou iets gezegd hebben dat zij die zich het best aanpassen overleven. In de wereld van de organisatiekunde is een mantra: innovate or die.

Mijn punt is dat de problemen die wij hebben en op ons afkomen niet als een geheel van individuen het hoofd zullen bieden.

Miguel Goede