Een nieuw sociaal contract
DRAFT 1.0
3 augustus 2021
Het sociaal contract is de filosofie dat de legitimiteit van het gezag van de staat over het individu en de samenleving voortkomt uit een contract dat is afgesloten tussen beiden. Veelal is dit impliciet en wordt dit hypothetische contract in het verleden geplaatst. Vanuit een collectief bewustzijn dat ontstaat en groeit tekent een groep mensen een sociaal contract om hun algemeen belang te dienen en dit wordt vastgelegd in een rechtsstaat.
Dat sociaal contract staat nu ter discussie. De staat dient niet langer het algemeen belang, c.q. de bruger. Laat ik eerst de redenering van Pieter Omtzigt volgen in zijn boek. Volgens hem moet het sociaal contract hernieuwd worden om dat er een breuk is tussen de staat, de overheid, de burger en bedrijven. Dat komt volgens hem, onder andere omdat de burger door de overheid is gereduceerd tot een model, tot een klant en potentiële fraudeur. Dit manifesteerde zich in met name te toelagenschaandaal. Er is geen tegenspraak en tegenmacht meer, ook niet van de pers en ondanks de wet openbaarheid van bestuur, de overheid is dominant. Informatie wordt verborgen en ambtelijke klokkenluiders worden aangepakt. Informatie verdwijnt in een Bermudatraingel. Dit terwijl besluiten verstrekkende gevolgen hebben voor individuele burgers, terwijl bedrijven soms gespaard worden (Omtzigt, 2021). Omtzigt is niet de enige die dat stelt, ook Valk (Valk, 2021), Tjeenk Willink (Tjeenk Willink, Tegen de uitholling, 2020) en anderen stellen dat. In een VPRO documentaire wordt gesteld dat sociaal contract ook de basis is van het belastingstelsel. De burgere en bedrijven betalen de overheid voor service en diensten (VPRO Documentary, 2020).
Volgens Omtzigt moet er verandering komen het vertrouwen, trust, te herstellen.
In de rechtsstaat heeft de overheid bijzonder veel macht. Deze is afkomstig van de burger en is niet van de overheid zelf. Ieder macht moet begrensd zijn, ook die van de overheid. Evenwicht is crucial (checks-and-balances). De elite realiseert zich de situatie niet voldoende. De overheid wordt steeds minder dienstbaar. Er heerst een gevaarlijke sluimerende onvrede in de samenleving.
In andere posts heb ik op andere manier betoogt dat dit een mondiale trend is en dat het ook geld voor Curaçao. Ik bespreek de punten van het nieuwe sociaal contract vanuit het Curaçaosch perspectief.
Er zou een mechanisme moeten komen om wetten te toetsen aan de staatsregeling.
Het kiesstelsel zou moeten worden vernieuwd zodat er directe band is tussen de kiezers, de volksvertegenwoordigers en de ministers (Goede & van de Meent, 2021).
De volksvertegenwoordiging, de Staten, dient de kerntaak, wetgeving, serieuzer neemt en betere wetten opstellen.
Er moet beter rechtsbescherming zijn van de burger, vooral het bestuursrecht moet meer uitgaan van de burger, maar ook de Ombudsman met sterker gemaakt worden.
De kwaliteit van het ambtelijk apparaat moet omhoog, door beter selectie en opleiding door een echte bestuursacademie.
Extern toezicht moet worden versterkt door door versterken van de algemene rekenkamer en er moet een wettelijke bescherming komen voor klokkenluiders.
Het maatschappelijk middenveld moet actiever worden. Het moet ontvlochten worden van de overheid en zo veel mogelijk functioneren zonder subsidie.
De overheid moet de kerntaken: onderwijs, volkshuisvesting en bestaansminimum serieus nemen.
De overheid moet zich minder richten op planbureaus met hun modellen en moet een echte denktank instellen die echt nadenkt en oplossingen aanreikt.
De communicatie- en informatiehuishouding moet open.
Er moet een andere mentaliteit komen, want het gaat niet alleen om wetten, regels en procedures. Het gaat om goed doen zonder calculatie of eigenbelang.
Voor Curaçao lijken mij al deze bovengenoemde punten een understatement.
References
Goede, M., & van de Meent, E. (2021). What constitutes a majority in Curacao Government? An analysis of the results of Curacao's March 2021 elections. Archives of Business Research, 38-44.
Omtzigt, P. (2021). Een nieuw sociaal contract. Amsterdam: Prometheus.
Tjeenk Willink, H. (2020). Tegen de uitholling. Opgehaald van www.groene.nl: https://www.groene.nl/artikel/tegen-de-uitholling
Valk, G. (2021, maart 5). Hoe overheid en burger elkaar kwijtraakten. Opgehaald van www.nrc.nl: https://www.nrc.nl/nieuws/2021/03/05/hoe-overheid-en-burger-elkaar-kwijtraakten-a4034367
VPRO Documentary. (2020, juli 4). It’s time for the super-rich to pay their taxes | VPRO Documentary. Opgehaald van VPRO Documentary: https://www.youtube.com/watch?v=xpkAWb-sT7E
Dr. Miguel Goede
Comments