Alexis de Tocqueville en Johan Thorbecke
DRAFT 1.0
21 mei 2021
Er zijn grote namen in de bestuurskunde die nauwelijk meer genoemd worden. Namen die niet vergeten mogen worden.
Alexis de Tocqueville (1805 – 1854). Zelf Franse aristocraat, leefde hij in tijd van overgang van een aristocratische naar een democratische samenleving en hij voelde haarscherp aan dat democratie de toekomst had. Bijna overal in de wereld is democratie de norm. Maar papier is geduldig en de ene democratie is de andere niet. Wanneer is er sprake van een geslaagde democratie? Onder welke maatschappelijke en culturele voorwaarden kan een waarlijke democratie bestaan? Welke gevaren bedreigen een democratie? Deze vragen integreerden de man (Tocqueville: zijn gedachtegoed, sd).
Johan Thorbecke (14 January 1798 – 4 June 1872), de grondlegger parlementaire democratie, leidde drie Nederlandse kabinetten. Nederlandse staatsman Johan Rudolph Thorbecke was als voorzitter van de Grondwetscommissie in 1848 grondlegger van de parlementaire democratie. Hij leidde vanaf 1849 tot zijn dood in 1872 drie kabinetten. De nieuwe Grondwet had als voornaamste veranderingen:
Invoering van de ministeriële verantwoordelijkheid
Rechtstreekse verkiezingen van de Tweede kamer, de gemeenteraden en de Provinciale Staten.
Openbaarheid van vergaderingen van de vertegenwoordigende lichamen.
De mogelijkheid om de kamer te ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te schrijven.
De invoering van het recht van amendement aan de Tweede Kamer en het recht van enquête van aan de Eerste Kamer.
De nieuwe grondwet had vooral als gevolg dat de koning aanzienlijk minder te zeggen kreeg. Vlak voor zijn dood zorgde hij dat de eerste vrouw kan gaan studeren (Ahlers, 2018).
De parallel tussen de Nederland en de Fransman zijn enerzijds verrassend. Beiden waren fascineert door de democratie, beiden gestudeerd en bereisd. Anderzijds niet verrassend want het was de tijdgeest. Wat mij verder opvalt is dat Roel in ’t Veld en ik 175 jaar later die passie in met een andere tijdsgeest met hen delen.
References
Ahlers, L. (2018, mei 15). Johan Thorbecke, grondlegger parlementaire democratie. Opgehaald van historiek.net: https://historiek.net/johan-thorbecke-grondlegger-parlementaire-democratie/1127/
Tocqueville: zijn gedachtegoed. (sd). Opgehaald van www.ru.nl: https://www.ru.nl/tocqueville/alexis-tocqueville/tocqueville-gedachtegoed/
Dr. Miguel Goede
Comments