30 mei 1969 – 30 mei 2022
DRAFT 2.0
1 juni 2022
Ik probeer iedere jaar niet over dit onderwerp te schrijven. Vaak vind ik gelukkig geen aanleiding om er aandacht aan te besteden. Want het is anders een cliche, een platitude. Ik luisterde naar een interview met mijn vriend Dimitri Cloose over het onderwerp. Hij raakt mij kwijt bij zijn stelling dat het ging om een arbeidsconflict en niet om een rassenconflict. De dag daarna luister ik weer naar de opname. Ras roept veel emoties op. Zo zag ik Anthony Godett zeer geëmotioneerd vragen om ratificatie van de Amigoe van 21 mei 2022, waarin wordt beweerd dat zijn vader zou hebben opgeroepen tot geweld tegen makamba’s en de politie.
Cloose stelt dat het verhaal van het rassenconflict een dwaling is en is gekomen door mondelinge overdracht van het verhaal. Maar hij zelf baseert zijn eigen verhaal op recente gesprekken met mensen over het gebeuren van 53 jaar geleden. Hij vertelt er ook nog bij dat hij enkele dagen na 30 mei 1969 pas is geboren en dus geen enkele persoonlijke herinnering kan hebben aan die tijd.
Het is niet voor het eerst dat ik deze discussie ervaar. Jaren terug was ik host in het programma “2121,” in juni 2015, met wetenschapper Peter Verton werd het raciale besproken. Een zich kritische noemende journalist belde in en eiste dat ik het raciale terug nam, want het was een arbeidsconflict dat uit de hand was gelopen. Stanley Brown belde zelfs in en ondersteunde mij verhaal. Ik baseerde mij onder anderen op het verhaal in het boek “Geschiedenis van de Antillen” (Dalhuisen & c.s., 1997) en andere bronnen, waaronder het officiële onderzoeksrapport.
Laat ik het fenomeen in een politicologische kader plaatsen. Ik baseer mij op het model ontwikkeld door het Nederlandse icoon van de politicologie, Arend Lijphart. Lijphart introduceerde de concepten “double cleavages” en “cross-cutting cleavages.” (Brown, 2005) In feite komt het narratief van Cloose neer op kruisen van scheidslijnen: arbeiders (zwart en wit) kwamen in opstand tegen de arbeidsverhoudingen. De realiteit is dat de verhoudingen in de samenleving waren dat arbeiders zwart waren (dubbele scheidslijn). Dit als verlengde van de gesegmenteerde samenleving op basis van etniciteit, die ontstond in de koloniale slavenperiode. Natuurlijk waren er uitzonderingen van niet zwarte arbeiders, maar dat was echt een handje vol. Met andere woorden: een arbeidsconflict was tevens een rassenconflict (de dubbele scheidslijn).
Er is ook nog de discussie of er sprake was van een revolte of revolutie of iets anders. Laten wij kijken naar een definitie: Een revolutie of omwenteling is een plotselinge opstand van het volk die tot een blijvende politieke verandering leidt. Het is daarmee de tegenhanger van evolutie, of geleidelijke verandering. Dan moet ik 53 jaar later vaststellen dat 30 mei 1969 een revolutie was. Er is een duidelijk verschil de samenleving voor en na 30 mei 1969.
Ik vraag mij af hoe de literatuurstudie en deskresearch van Cloose eruit ziet. Uit het interview lijkt het erop dat hij zich baseert op het geheugen. Maar in het interview blijkt hij zichzelf niet te heugen waar de Amigoe was gehuisvest (was achter het Brionplein) en wie Gezaghebber was. Ook associeert hij de brand van Colon met 30 mei 1969. Die brand heeft niets met 30 mei te maken. Het geschiedenisboek herinnert ons dat José Morkos gezaghebber was. Cloose levert zelf het bewijs dat onderzoek dat zich baseert op wat mensen 53 jaar na dato zich nog kunnen herinneren hoogst onbetrouwbaar is. Een beetje psycholoog als mijn vrouw en dochter kunnen ons er alles over het geheugen vertellen. De theoretische, methodologische en empirische basis om te stellen dat 30 mei een arbeidsconflict was en niets van doen had met ras is zwak.
Het lijkt erop dat deze onderzoeker op zoek is naar bewijs voor zijn overtuiging dat er geen sprake was van een rassenconflict. Dan ziet Dudley Lucia, ex-Statenvoorzitter, in zijn item in het nieuws op TV13, het beter. Hij legt een duidelijke link met de tijdsgeest dat mede werd gekleurd door emancipatie van Afro-mens, ook in Amerika en hier, en andere “revoluties” in de wereld.
Deze mogelijke dwaling van de geschiedenis is ernstig maar niet de eerste keer. Zo staat de uitslag van het referendum 1993 te boek als het afstraffen van de politici door tegen hun stemadvies voor een autonoom Curaçao te stemmen. Het wordt uitgesloten dat de kiezer echt oprecht in het Antilliaans verband wilde blijven.
References
Brown, A. (2005). Lijphart democracy in plural societies. Opgehaald van adambrown.info: https://adambrown.info/p/notes/lijphart_democracy_in_plural_societies
Dalhuisen, L., & c.s. (1997). Geschiedenis van de Antillen. Walburg Pers.
Miguel Goede
Comments