Verkiezingsprogramma’s 2023 en 2025
DRAFT 4.0
31 otober 2023
In Nederland staat de politieke arena op scherp, terwijl de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 22 november 2023 naderen. Maar wat gebeurt er intussen op Curaçao, waar de verkiezingen pas in 2025 plaatsvinden? Terwijl sommigen zich voorbereiden op een jaar vol campagnes en politieke beloften, rijst de vraag: wat hebben verkiezingen eigenlijk te maken met verkiezingsprogramma’s?
Op Curaçao lijkt dit vraagstuk bijzonder relevant. Sommige politieke partijen hebben nog steeds geen solide verkiezingsprogramma’s, terwijl anderen programma’s presenteren die slechts oppervlakkige schetsen van beleid bevatten. Het is een situatie die doet denken aan het bekende gezegde: “Zonder visie, geen toekomst.”
In Nederland ligt de situatie anders. Een interessant artikel in “Vrij Nederland” onthult het proces van het schrijven van verkiezingsprogramma’s voor de komende verkiezingen. Dit proces is diepgaander en gevarieerd, en verschilt per politieke partij (Kuijpers, 2023).
Een van de opvallende kenmerken van het Nederlandse model is dat verkiezingsprogramma’s worden geschreven met de intentie om financieel te worden doorgerekend door onafhankelijke instanties zoals het Centraal Planbureau. Dit zorgt voor een realistische inschatting van de haalbaarheid en financiële gevolgen van de voorgestelde beleidsmaatregelen.
Het kritieke element van deze doorrekening is dat partijen specifiek moeten zijn in hun voorstellen. Dit vereist een analyse van de beleidsprioriteiten, wat resulteert in gedetailleerde plannen voor uiteenlopende sectoren. Dit is een verre schreeuw van verkiezingsprogramma’s die vaag en ongedefinieerd blijven.
Een tweede belangrijk punt is dat de programma’s zodanig geschreven moeten zijn dat ze goed verwerkt kunnen worden door de kiezerwijzers, die steeds meer kiezers raadplegen om hun stem te bepalen.
Het Nederlandse model laat ook zien dat verkiezingsprogramma’s niet zomaar vanuit het niets ontstaan. Nieuwe politieke partijen moeten extra inspanningen leveren om hun grondbeginselen en beleidsrichting te definiëren. Het schrijven van een verkiezingsprogramma is voor hen een kans om zichzelf te profileren en hun visie op de toekomst te presenteren.
Maar wat gebeurt er tijdens het samenstellen van deze verkiezingsprogramma’s? Dit is waar het boeiend wordt. Politieke partijen mobiliseren zowel interne leden als externe belanghebbenden. Commissies binnen de partijen en externe deskundigen dragen bij aan de formulering van het beleid. Dit betekent dat verschillende perspectieven en expertise samenkomen om een programma te creëren.
Lobbygroepen en belanghebbenden spelen ook een grote rol. In Nederland zien we voorbeelden van zowel bedrijven als maatschappelijke organisaties die actief betrokken zijn bij het vormgeven van de politieke agenda. Shell en VNO-CNW worden genoemd als enkele voorbeelden. Het idee is dat verenigde belangen krachtiger zijn dan individuele organisaties, waardoor ze een sterke invloed kunnen uitoefenen.
Nadat het programma op papier staat, hebben belangrijke spelers binnen de partij nog steeds de kans om hun inbreng te leveren. Fractievoorzitters en lijsttrekkers kunnen hun standpunten naar voren brengen voordat het programma wordt voorgelegd aan de partijleden. En dit is waar democratie op zijn best is, want de leden hebben het uiteindelijke zegje. Ze kunnen amendementen indienen en het programma naar eigen inzicht aanpassen.
Een essentieel onderdeel van dit proces is dat het politieke partijen verbindt met hun leden, wat de basis legt voor een sterke partijgemeenschap. De transparantie en openheid in het opstellen van het programma versterken het vertrouwen van de leden in de partij.
Ondanks de uitvoerige aandacht en inspanning die in verkiezingsprogramma’s wordt gestoken, moet er wel gewaakt worden voor één valkuil: dat het programma niet onbuigzaam wordt tijdens formatieonderhandelingen. Het programma mag niet ontaarden in een struikelblok voor het smeden van coalities en het vinden van gemeenschappelijke grond.
Het Nederlandse model van het schrijven van verkiezingsprogramma’s biedt inzichten en lessen voor iedereen die betrokken is bij politiek, waar ook ter wereld. Het benadrukt de noodzaak van gedetailleerde beleidsplannen, inspraak van zowel interne als externe belanghebbenden, en de cruciale rol van ledenparticipatie.
Terugkijkend naar Curaçao, kunnen wij hopen dat politieke partijen zich laten inspireren door het Nederlandse model en een vergelijkbare toewijding aan transparantie en nauwkeurigheid omarmen. Want uiteindelijk is een helder en gedetailleerd verkiezingsprogramma een weerspiegeling van wat een partij wil bereiken in de toekomst. En het is dat programma dat kiezers de kans geeft om een weloverwogen keuze te maken op verkiezingsdag. Het is de basis van een transparante democratie die vertrouwen schept in het politieke proces.
Het komende jaar zal een boeiende tijd worden op Curaçao, terwijl politieke partijen zich voorbereiden op de verkiezingen van 2025. Hopelijk zullen we getuige zijn van het ontstaan van gedetailleerde en goed doordachte verkiezingsprogramma’s die de kiezers informeren en betrekken bij het vormgeven van de toekomst van het eiland.
References
Kuijpers, D. (2023, augustus 31). Het eigen verhaal; Een verkiezingsprogramma in twee maanden. Vrij Nederland, pp. 10-13.
Miguel Goede
Comments