Om ons heen woelt de waanzin
DRAFT 4.0
27 december 2023
Op tweede kerstdag ben ik vroeg, voor iedereen op, en herlees ik de het eerste artikel in het winternummer van Vrij Nederland, met bovengenoemde titel.Het eerste artikel zelf is van Marleen Slob en is getiteld “Gek op dooddoeners”.
Maar al de titel van het nummer resoneert met één van de thema’s waar ik mij bezighoud de laatste tijd: De transitie, het oog van de storm of orkaan, de perfecte storm, chaos. Het is bizarre.
Ook bizar is Slob opmerkt dat het VN niet langer een kerstnummer uitbrengt maar een winternummer. Het geeft volgens mij aan dat de secularisatie nog niet voltooid is. Is dat misschien een van de oorzaken van de toenemende waanzin?
De cover illustreert het thema: een groen mensje houdt het hoofd vast terwijl ze door een draaikolk naar beneden wordt gezogen.Slob merkt op dat het thema ook gekte had kunnen zijn en verwijst daarbij naar de verkiezingsuitslag van de Tweede Kamer van 22 november 2023. Ook een thema dat ik heb gevolgd en nu in een bredere context plaats van “How Democracies Die” (Levitsky & Ziblatt, 2018).
Een psychiater komt aan het woord en een artikel over het uitrukken van de politie in Amsterdam-Zuidoost en dat het voor het overgrote deel gaat om te interveniëren in zaken met betrekking tot personen van onbegrepen gedrag. Een paar dagen terug schreef ik over de pandemie van het flippen. Volgens een ander artikel betreft het vaak mannen. De trigger kan baanverlies, relatieprobleem, drugs en noem maar op zijn.
Een artikel gaat over de gym (veelal mannen) en ook de naweeën van de pandemie echoën door. En ook de kritiek op kapitalistische tendensen, iets wat ik zelf met neoliberalisme duidt. Het gaat verder over, ook mijn thema’s, correctie op het systeem en het bewaken van de democratie.
Tot slot probeert VN te vatten wat mogelijk is zonder het rationele systeem waarin wij tot niet zo lang geleden waande, nu blijkt dat emoties zo’n grote rol spelen in ons doen en laten. Het artikel eindigt met, naar eigen zeggen, een dooddoener, uiteindelijk komt alles goed, maar dat kan ook 2058 zijn bijvoorbeeld.
Maar er is meer dan NV dat mij bezighoudt. In “How Democracies Die” lees ik dat het gaat om antidemocratische partijen vroeg herkennen en poortwachters hebben die ze buiten de poort houden van het machtscentrum. Antidemocratie kan zich manifesteren in het negeren van democratische regels, het ondermijnen van de rechtsstaat, het beperken van politieke concurrentie en het aanvallen van politieke tegenstanders. Partijen die zich schuldig maken aan deze praktijken kunnen een bedreiging vormen voor de democratie.
Om antidemocratische partijen te herkennen, is het belangrijk om aandacht te besteden aan hun gedrag en acties ten opzichte van democratische normen en waarden. Het respecteren van de rechtsstaat, het bevorderen van politieke concurrentie en het beschermen van fundamentele rechten zijn allemaal indicatoren van de mate van democratische oriëntatie.
In "How Democracies Die" benadrukken Levitsky en Ziblatt het concept van “poortwachters” als instellingen en individuen die dienen als beschermers van democratische normen. Deze omvatten politieke partijen, media, de rechterlijke macht en de civiele samenleving. Poortwachters spelen een cruciale rol bij het handhaven van de democratische orde en voorkomen de erosie van democratische instellingen. Bij effectief functioneren beschermen ze tegen antidemocratische krachten, maar falen of corruptie kunnen de weg vrijmaken voor democratische achteruitgang.
En dan denk ik aan onze politieke partijen en het verder instorten van onze media (denk aan het sluiten van Radio Z86 en de strijd van TeleCuraçao), maar ook onze rechterlijke macht en het maatschappelijk middenveld, en dan moet ik gewoon vaststellen dat wij een groot probleem hebben.
Tot slot houdt mij nu bezig wat Benjamin Visser mij een corrigeerde, dat het niet langer moet gaan om duurzaamheid (sustainability) om regenarative. Wat is dat?! Regeneratieve landbouw, zoals voorgesteld door Toby Hemenway, streeft naar duurzame voedselproductie door ecosystemen te herstellen en te verbeteren. Het maakt gebruik van permacultuur principes om gezonde bodems en biodiversiteit te bevorderen, met minimale afhankelijkheid van externe inputs zoals kunstmest en pesticiden. Maar ik wil regeneratief gebruiken voor de samenleving.
References
Levitsky, S., & Ziblatt, D. (2018). How Democracies Die. United States: Crown.
Miguel Goede
Comments