De smalle marges van beleid
DRAFT 1.0
10 september 2021
Deze zin spookt al weken door mijn hoofd. Ik was er inmiddels achter dat het van het icoon Joop den Uyl afkomstig is. En vandaag heb ik de bon. Het komt uit uit sin tekst “De smalle marge van democratische politiek” (Den Uyl, 1978). Ik citeer het slot:
“Groot doel, smalle marge
De essentie van dit betoog is een beklemtoning van het karakter van de pvda als partij, die medeverantwoordelijkheid aanvaardt voor gegroeide structuren en bereid is vanuit deze verantwoordelijkheid die structuren te hervormen.
Voor velen heeft dit stellig de smaak van de politiek van compromissen en van de haalbare kaart, die politiek een slechte reputatie bezorgt. Zij smalen op schroefjesverdraaiers en marginale veranderingen. Maar zij miskennen de aard en de mogelijkheden van de politiek. Zeker in een hoogontwikkelde industriële samenleving zijn abrupte beleidsveranderingen niet mogelijk. Men kan niet van het ene jaar op het andere de belastingdruk met 3% van het nationale inkomen opvoeren. Men kan evenmin van de ene dag op de andere bestuursstructuren grondig omvormen. Maar daarom zijn de kleine veranderingen niet onbelangrijk. De verlegging van het beleid met tien graden kan uiteindelijk het verschil zijn tussen oorlog en vrede.
Een goed voorbeeld is de politiek van Willy Brandt. Met angst en vrezen heeft zijn partij de Grosse Koalition zien ontstaan. Toch kreeg de politiek in de Bondsrepubliek een andere kleur met de spd in de regering. Toen de nieuwe coalitie met de fdp mogelijk werd, is het bestek opnieuw uitgezet. Niet in de vorm van een radicaal andere koers. Wel in een hardnekkig pogen op een breed front tot overwinning van achterdocht en de aanvaarding van realiteiten te komen. De politiek van Brandt is marge-politiek, maar marges gebruiken is soms het verschil tussen een spiraal naar beneden of naar omhoog. Het verschil tussen uitzichtloosheid en perspectief, tussen hoop en wanhoop. Met de pvda aan de regering zal niet alles in Nederland op slag anders en beter worden. Maar wel de kans op het vermijden van catastrofen, op meer perspectief voor het land, waarin over tien jaar veertien miljoen mensen moeten wonen.”
Velen zijn “de wet van den Uyl” vergeten. Velen beloven radicale veranderingen in de campagne en worden tijdens het regeren keihard gewezen op de smalle marges en zijn er niet op voorbereid om het grote verschil te maken door het goed benutten van de marges en raken gefrustreerd en frustreren de kiezer die had gehoopt op verandering. Dit is extra goed te zien bij regeringen die voortkomen uit de oppositie, zoals het kabinet Pisas. De marges bij het coronabeleid zijn smal. De marges van Coho zijn smal, en ga zo maar door. Mijn advies, laten wij praten over hoe radicaal wij kunnen veranderen binnen de smalle marges.
Tot slot wil ik aanhalen dat dit illustreert wat de kwaliteit van politiek en de politicus van toen was. Volgens mij is dit nu anders.
References
Den Uyl, J. (1978). De smalle marge van democratische politiek. In J. Den Uyl, Inzicht en uitzicht; Opstellen over economie en politiek (pp. 145-166). Contact Tijdsdocument. Retrieved from https://www.dbnl.org/tekst/uyl_004inzi01_01/uyl_004inzi01_01_0015.php
Dr. Miguel Goede
Comments