Carnaval en de S-curve

Carnaval en de S-curve

DRAFT 3.0

1 maart 2023

Een week gelden in het eerste carnaval na twee jaar pandemie afgelopen. Het was een mooie optocht met mooie kostuums. En toch maak ik mij zorgen. Positief is dat er duidelijke signalen zijn dat het nieuwe team dat nu organiseert echt wil innoveren, want carnaval bevindt zich niet op het plateau van de S-curve maar de neerwaartse helling is ingezet. Ik zal dit aannemelijk moeten maken want op het eiland ontkennen wij altijd de werkelijkheid en willen wij alles houden zoals het is.

Ik begin bij het tumbafestival. Het aantal deelnemers is sterk gedaald, maar het duurt nog steeds de hele week. Het programma begint laat en eindigt heel erg laat. In al die jaren hebben nog niet geleerd om het geluid niet letterlijk oorverdovend hard te zetten. De tumba is heel erg veranderd; het is te snel en te ingewikkeld. Dat is mogelijk een verklaring waarom het tijdens de overige carnavalsactiviteiten, inclusief de marcha, nauwelijk ten gehore wordt gebracht.

De prins en pancho en reina verkiezingen hebben dit jaar een absoluut dieptepunt gekend. Net als alles wat met carnaval te maken heeft, is het een graadmeter van wat er in onze samenleving speelt. Deze verkiezingen hebben duidelijk gemaakt dat ons onderwijssysteem is mislukt om jongeren te produceren die enige parate algemene ontwikkeling hebben.

Dan komen wij op optochten. Ik weet niet wat ik over de paardenoptocht moet zeggen. Het is heel klein. Dit geldt ook voor de kinderoptocht. En de marcha van Bandabou is endemisch. De tienerparade heeft altijd veel potentie getoond maar het lukt maar niet om dit op een hoger niveau te tillen. In dit geval zou dat kunnen inhouden om terug te gaan naar de tijd dat scholen met een T-shirt als kostuum deelnamen.

Even weer over de route. Voor de afwisseling was er dit jaar geen discussie over de route. De route is erg lang. Maar sommige jongeren, die nu gelukkig steeds meer deelnemen, vinden dat het feest niet lang genoeg kan duren. Het op tijd vertrekken wordt steeds meer een probleem. Ik kan niet spreken van gaten tussen de groepen want het leek erop dat alle groepen verplicht veel afstand van elkaar moesten houden om het feest lettelijk op te rekken. Het lijkt erop dat 70% de deelnemers vrouw is. Mannen laten het afweten. Het aantal ministers en volksvertegenwoordigers dat deelneemt is volgens mij gestegen. Bij mij is er steeds meer het gevoel dat de politici het feest van het volk ook inpikken. De kostuums hebben steeds minder om het lijf; het is allemaal open en bloot. Het lijkt alsof hoe minder materiaal hoe hoger de prijs van het kostuum. Het lijkt mij niet sexy maar banaal. Maar over smaak valt niet te twisten. Waar er vroeger 50 tot 60 groepen waren zijn er nu rond de 25 groepen. Waaronder een aantal hele grote groepen. Steeds meer hoor ik dat groepen kiezen voor het model van een business. De deelnemers moeten slechts dik betalen (soms meer dan 2.000 gulden) om hun feestje te vieren. Men kan dit doen vanuit welke plek op aarde via het internet en vlak voor de optocht landen. Ik zie steeds minder cohesie in groepen. Vaak danst de deelnemers alleen of in een kleine groep binnen de groep. Zoals ik al zei, is het dansen―ook het nodige twerking―op alle andere oorverdovende muziek behalve de tumba. Dit jaar schitterde de rei di tumba door onzichtbaarheid. Hij dat zijn mantel en korona niet op en zong zijn eigen tumba nauwelijks.

Vroeger kon iedereen een stoel en stellage neerzetten waar het redelijk was. Tegenwoordig zijn er dranghekken en moet met een “bouwvergunning” aanvragen voor een stellage. De spontaniteit is er helemaal uit.

Deze veranderingen zijn allemaal van de jaren tachtig toen het marktdenken het carnaval heeft gekoloniseerd. Carnaval is van nature iets van het maatschappelijk middenveld. Nu is het allemaal markt, handel, business. Het idee van perkario was zogenaamd om de kijker mee te laten betalen voor de show van de groepen. Maar volgens mij is het altijd een probleem gebleven om dat geld bij de groepen terecht te laten komen.

Wat goed ging was het milieu aspect. Niet alleen de introductie van herbruikbare beker, maar ook het schoonmaken na de optochten en het afbreken van de stellages ging beter dan ooit; de straat werd geveegd terwijl de marcha door jumpt. Het gedrag van het publiek viel erg mee als wij rekeninghouden dat het twee jaar geen carnaval heeft kunnen vieren en dat er een groot tekort is aan politie en VKC troepen. Maar er waren een paar incidenten die uit de hand hadden kunnen lopen.

Wat nu? Het heb het allemaal al gezegd: innoveren om een nieuw S-curve te beginnen. Het uitgangspunt moet zijn, eenvoud en spontaniteit; meer pret minder markt.

Figuur 2: De S-curve (The S-Curve Pattern of Innovation: A Full Analysis, 2021)

Miguel Goede