Tussen de soep en de aardappels
21 oktober 2023
Zoals ik eerder al heb benadrukt, wil ik het hebben over ons intellectuele debat, of beter gezegd, het gebrek eraan. De afgelopen dagen hoor ik steeds vaker verwijzingen naar groepen vrienden die met elkaar in contact staan om te praten over zaken als de Ennia-zaak en de aflossing van de coronalening. Ze bespreken wat de beste oplossingen zijn en wat de regering had moeten doen of nog moet doen. De waarde van dit soort vriendengroepen is niet nul, maar minder dan dat; ze kunnen ook gevaarlijk zijn.
Niet omdat het groepen van gelijkgestemden zijn die tegenspraak missen, maar omdat ze vaak niet transparant zijn. Bovendien zijn ze vaak monodisciplinair en misschien technisch onderlegd (technocraten). Dit soort groepen lijkt te fungeren als een vorm van achterkamertjespolitiek, en in essentie zijn ze niet veel beter dan de beruchte “soepclub”. Ze vormen niet de oplossing voor het probleem, maar eerder de oorzaak ervan. Het zijn bubbels die elk hun eigen versie van de werkelijkheid definiëren en vervolgens onbedoeld of juist bewust proberen de werkelijkheid te beïnvloeden.
Dit alles gebeurt in een context waarin persconferenties van de politiek schaars zijn en het parlement onvoldoende vergadert.
Een echt intellectueel debat is open(baar) en vrij van beperkingen. Het draait om het organiseren van lezingen, het schrijven van opiniestukken en het bijdragen van ideeën. Het draait om het aangaan van het debat om de waarheid te vinden. Laten wij in plaats van achter gesloten deuren te overleggen en te adviseren, de dialoog aangaan met de intellectuelen en de samenleving. Laten wij transparantie omarmen en openstaan voor diverse perspectieven. Dat is de weg naar echte vooruitgang en oplossingen voor de uitdagingen waarmee wij worden geconfronteerd.
Maar collega-politicoloog Jan Sierhuis heeft zeker een punt met zijn stelling dat een echt intellectueel debat in onze kleine samenleving niet altijd even haalbaar lijkt. Volgens mij waren zijn argumenten dat het aantal intellectuelen te klein is―voormalig minister-president Eugene Rhuggenaath sprak van een gebrek aan denkkracht―en dat iedereen elkaar kent, wat de objectiviteit nadelig beïnvloedt. Toch zeg ik dat dat niet betekent dat wij ons erbij neer moeten leggen, maar juist extra ons best moeten doen om het intellectuele debat levend te houden.
Miguel Goede