Toestand In De Wereld, volgens mr. G.B.J. Hiltermann
DRAFT 3.0
2 januari 2023
Het is de eerste maandag van 2023 en ik moet vol aan de bak. Ik had gedacht te kunnen beginnen met de uitvoering van mijn jaarplan maar dat zal minstens tot donderdag moet wachten. Waarom? Gonzalo Cuales heeft hij gevraagd om vandaag zijn praatprogramma op te nemen. Hoe is dat zo gekomen? 30 december zat ik bij Orlando Cuales, samen met vier anderen, drie uren in een radioprogramma om 2022 te analyseren. In de avond belde Gonzalo. Toen hij mij de lijst van punten even later toegestuurde―het waren weliswaar punten die ik op de radio had aangesneden―moet ik denken aan “Toestand In De Wereld, volgens Mr. G.B.J. Hiltermann” . Het was een tv-programma tijdens mijn studententijd waarin de man in een paar minuten tijd letterlijk even de toestand in de wereld besprak. Het was wat nu Fareed Zakaria en zijn “GPS”. Het is de eerste maandag van 2023 en ik moet vol aan de bak. Ik had gedacht te kunnen beginnen met de uitvoering van mijn jaarplan maar dat zal minstens tot donderdag moet wachten. Waarom? Gonzalo Cuales heeft hij gevraagd om vandaag zijn praatprogramma op te nemen. Hoe is dat zo gekomen? 30 december zat ik bij Orlando Cuales, samen met vier anderen, drie uren in een radioprogramma om 2022 te analyseren. In de avond belde Gonzalo. Toen hij mij de lijst van punten even later toegestuurde―het waren weliswaar punten die ik op de radio had aangesneden―moet ik denken aan “Toestand In De Wereld, volgens Mr. G.B.J. Hiltermann” . Het was een tv-programma tijdens mijn studententijd waarin de man in een paar minuten tijd letterlijk even de toestand in de wereld besprak. Het was wat nu Fareed Zakaria en zijn “GPS”. Laat ik nu van wal steken.
Wat is de staat van de wereld economie in 2023?
Het probleem met dit soort analyses is dat niemand een kristallen bol heeft en dat wij het vaak mis hebben. Bijvoorbeeld wie zag de pandemie in 2019 aankomen? Wie zag de oorlog in de Oekraïne in 2022 aankomen? Maar wij kunnen wel scenario’s bedenken; dan zien wij meer mogelijke uitkomsten.
Wat de economie betreft zien velen een dreigende recessie. Sommige bedrijven zullen failliet gaan omdat ze de storm niet kunnen doorstaan, banen verdwijnen en mensen hebben moeite om hun hypotheken en schulden te betalen, waardoor ze soms zelfs hun huis kunnen verliezen. Anderen zien weer een licht herstel. De inflatie houdt aan en is sprake van een energiecrisis, zeker in Europa.
Wat zijn de gevolgen van de oorlog in de Oekraïne?
Bij ons merken wij op de eerste plaats de inflatie. Verder menen sommigen dat wij goed moet opletten omdat Caracas een open lijn onderhoudt met Moskou. Hou rekening mee dat de VS sterk vertegenwoordigd is op Curaçao. Maar Venezuela doet weer zaken met de VS en staat op het punt de relatie met het koninkrijk weer te normaliseren. Neem ook mee de mogelijke aanwezigheid van Russische oligarchen en maffia.
Wat gebeurt er met de inflatie?
Dat heb ik al beantwoord; deze zal voorlopig aanhouden, alhoewel de benzine prijs net is gedaald bij ons.
Wat is de toekomst van onze raffinaderij?
De toekomst van de raffinaderij blijft onzeker. Een van de belangrijkste obstakels is slecht bestuur; corruptie. De fundamentele vraag is of fossiele brandstof nog van deze tijd is. De raffinaderij heeft alleen recht van bestaan als de uitstoot van schadelijke stoffen nagenoeg nihil is en daar wordt, ondanks rechtszaken, onvoldoende over gesproken.
Wat is de klimaatcrisis?
Dit is eigenlijk de hoofdvraag en is het belangrijkste issue in de rest van de wereld. Nu pas begint bij ons het bewustzijn een beetje door te breken. Door de verwarming van de aarde verandert het klimaat. Het is niet alleen de extreme hitte en warmte die sommige plekken moeilijk bewoonbaar maken. Maar het is ook de droogte en op ander plekken overstromingen. Het zijn stormen, orkanen en dergelijken. En ook het stijgen van de zeespiegel; eilanden dreigen onder water te verdwijnen. Ondanks een consensus in de wetenschappelijke en politieke wereld zijn er genoeg klimaatsceptici. Om erger te voorkomen is afgesproken dat de wereld zal sterven om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5 graden celcius in 2050. Om dit te bereiken moet wij naar een zero-emission society; en daar moeten wij in 2030 al goed naar onderweg zijn Dat lijkt nu al niet meer te halen en moeten wij ons opmaken voor ergere gevolgen voor het klimaat.
De klimaatcrisis is het gevolg van het neoliberalisme systeem dat geld verdient ten koste van de planeet en de mens. Dit systeem moet getransformeerd worden tot stakeholder capitalisme. Dit is de essentie van de reset.
Wat zijn de psychische gevolgen van dit alles?
Ik begin met met mijn mantra: COVID-19 pandemie heeft zaken blootgelegd en versneld. Wij hadden al een pandemie van mensen met psychische problemen, deze pandemie is alleen maar ernstiger geworden. Dit wordt door het WHO ook onderkend. Met heel veel mensen ging het al niet goed met hun psychische gezondheid; heel veel mensen leven op psychofarmaca. Hoe komt dit? In de wortel komt dit door het doorgeschoten neoliberale kapitalistische systeem, dat mensen heeft geïndividualiseerde en in eenzaamheid heeft gedrukt. Het systeem onderkend dat en pleit voor een reset; er moet meer inclusie komen en verkleining van de kloof tussen rijk en arm.
Wat weet ik van de e-car?
De e-car is onderdeel van onderdeel van de energietransitie; wij moeten af van de fossiele energie over op duurzame energie. De vraag is of de e-car het antwoord is. Sommige experts zien meer in de auto op waterstof en de auto die rijdt op zonne energie.
Wat is de stand van zaken van de Coho?
Coho is een direct gevolg van de pandemie. Het is het Caribisch Orgaan voor Hervorming en Ontwikkeling. Het gaat om het aansturen van de hervorming. De hervormingen zouden onderdeel moeten zijn van de reset. Dat is het landspakket niet. Het is een verzameling van niet uitgevoerde hervorming die de afgelopen twintig of meer jaar NIET zijn doorgevoerd. Met andere woorden de punten die zijn blootgelegd door de pandemie komen nauwelijks aan de orde.
Gelukkig heeft staatssecretaris van Huffelen in het openbaar te kennen gegeven dat ze bereid is om de energietransitie naar 100% duurzame energie te betalen.
Wat bedoelt men met hervorming?
Alle denktanks op aarde zijn het over eens dat er een reset nodig is. Het belangrijkste punt is de energietransitie. Daar zijn wij hier nauwelijk van bewust. Een ander belangrijk punt is de inclusie.
Wat is het met inclusie?
Men ziet dus wereldwijd dat steeds meer groepen uitgesloten worden. Uitsluiting leidt tot spanningen en vele ander maatschappelijke problemen. De maatschappij 5.0 stelt de mens centraal. Een aantal groepen hebben prioriteit; de LGBTQ+. Dat is hier ook zo. Een tweede groep is de mensen zonder baan en inkomen. Dat leidt tot de discussie over het universeel basisinkomen. Dat is meer dan het reguleren van topinkomens en verhogen van het minimumloon. Een andere groep is de nazaten van de tot slaafgemaakten. In die context zijn nu door de Nederlandse staat, op 19 december 2022, excuses aangeboden.
Hoe staat het met cryptomunten?
De eerste en grootste is Bitcoin die begon in 2008. De crypto zijn meer een speculatieobject dan een betalingsmiddel. Ooit begon deze op Blockchain technologie gebaseerde munt als alternatief op de door banken beheerste betalingssystemen. De Blockchain beloofde een peer to peer systeem. Maar het systeem kent nog vele valkuilen, dat is in 2022 nogmaals gebleken. Niet alleen kelderde velen in waarde, maar gingen een paar kapot en is er ook sprake criminaliteit, en niet alleen in de zin dat criminelen een voorkeur ontwikkelen voor de crypto’s.
Latijns Amerika slingert naar links?
Lula is gisteren inderdaad voor de derde keer beëdigd als president van Brazilië. De opleving van links begon met de benoeming van Manuel López Obrador als Mexicaanse president in 2018. Later voegden Argentinië, Honduras, Peru, Colombia en Chili zich ook in dit rijtje. Maar vergeet Nicaragua en Venezuela niet in het rijtje. En de transformaties en Cuba. Links heeft vele schakeringen. Het oprukken van links is te verklaren doordat het neoliberale model onvoldoende perspectief heeft geboden voor de arme massa. Deze massa is het resultaat van kolonisatie- en dekolonisatie proces. LA slingert van rechts naar links omdat de kloof niet wordt gedicht maar eerder groter wordt.
Olie in Guyana en Suriname; wat betekent dat?
Sommigen denken dat het vondsten van olie in Guyana en Suriname deze landen zullen katapulteren naar een hoger niveau. In Guyana lijkt dit het geval. Maar er is ook een scenario dat dit niet waarschijnlijk is. Er is iets als de resource curse; landen die rijk zijn aan grondstoffen zijn lui. Dat zijn wij bijvoorbeeld in een aantal Afrikaanse landen, maar ook in Venezuela. Good governance is een betere voorspeller voor progressie. Dat zien wij hier ook; corruptie heeft onze raffinaderij de das omgedaan.
Ik eindig in de stijl van Hilterman; hij houdt gewoon op met praten. En de opname met Gonzalo zal waarschijnlijk heel ander verlopen.
Miguel Goede