Voor een dubbeltje geboren... Waarom onze obsessie met universitaire titels ons beperkt
29 juni 2023
Onlangs hoorde ik op de radio een interview over een vrouw die van het laagste niveau van het middelbaar onderwijs was begonnen en uiteindelijk was gepromoveerd. Het punt dat de journalist wilde maken was dat je, zelfs als je op het laagste niveau begint, uiteindelijk het hoogst mogelijke kunt bereiken; promotie aan de universiteit. Dit is natuurlijk een inspirerend verhaal, maar het legt ook de nadruk op het idee dat universitaire titels de ultieme maatstaf van succes zijn.
Een vergelijkbaar gesprek hoorde ik bij mijn kapper, een Dominicaanse man. Hij sprak met zijn klant en collega over universitaire opleidingen en stelde dat universiteiten toekomstige werknemers opleiden en geen ondernemers. Hij benadrukte dat een ondernemer direct kan beginnen met geld verdienen, terwijl een student jaren moet studeren en daarna nog een baan moet zien te vinden.
Deze gesprekken hebben me aan het denken gezet over onze obsessie met universitaire opleidingen, met name het streven naar een promotie. Waar komt deze obsessie vandaan? Waarom beschouwen we andere vormen van onderwijs als minderwaardig? Het leidt tot excessen, zoals mensen die op hun curriculum vitae liegen over het hebben van een bepaalde titel, zich in een interview laten toespreken met een titel die ze niet hebben, of een bul vervalsen bij sollicitaties. Anderen “kopen” zelfs online een bul.
In onze samenleving heerst er vaak een obsessie met universitaire titels. We worden geconditioneerd om te geloven dat het behalen van een academische graad het hoogst haalbare is en dat dit ons succes en erkenning zal brengen. Maar is dit wel echt zo? Moeten we niet een bredere kijk hebben op onderwijs en de waarde die het vertegenwoordigt?
Het is waar dat universiteiten wetenschappers opleiden (velen denken dat het accent op het opleiden van professionals) en een belangrijke rol spelen in het bevorderen van kennis en onderzoek. Echter, in onze arbeidsmarkt is er geen tekort aan academici, maar juist aan vakmensen. Er is een gebrek aan goede vakopleidingen en vakmensen die vaardigheden hebben die direct toepasbaar zijn in de praktijk.
Het is belangrijk om in te zien dat een academische titel niet altijd de beste route is voor iedereen. Het behalen van een universitaire graad vereist vaak jarenlange toewijding en studie, terwijl veel vakmensen direct aan de slag kunnen en in hun vakgebied kunnen groeien. Vakmensen hebben vaak geen last van werkloosheid en kunnen een goed inkomen verdienen, soms zelfs in de informele sector.
In Nederland wordt hoger onderwijs zeker gewaardeerd, maar er wordt ook stimulans gegeven aan praktisch onderwijs en het ontwikkelen van vakmanschap. Dit is een belangrijk aspect dat we niet moeten negeren. We hebben behoefte aan mensen die doen waar ze goed in zijn, die hun talenten kunnen benutten en bijdragen aan de economie op verschillende niveaus. Denk an de bouw- of de toeristische sector.
Het is tijd om onze fixatie op universitaire titels los te laten en te erkennen dat er waarde ligt in alle vormen van onderwijs. We moeten mensen aanmoedigen om hun passies en talenten na te streven, ongeacht of dit nu een academische route is of een vakopleiding. Op die manier kunnen we een evenwichtige arbeidsmarkt creëren en het potentieel van alle individuen optimaal benutten. Er is niets is zo zielig als iemand met een academische titel die het in de praktijk niet waar maakt.
Miguel Goede
Comments