Tribe Governance en Meritocratie

Tribe Governance en Meritocratie

DRAFT 3.0

3 juli 2023

In de zoektocht naar governance-modellen om Curaçao te begrijpen kom ik uit op een concept genaamd “tribe governance” (stam governance). Dit idee houdt in dat een samenleving wordt opgedeeld in verschillende “stammen”, waarbij elke stam verantwoordelijk is voor het welzijn van zijn eigen leden. Deze stammen worden niet gecreëerd, maar bestaan al op basis van bestaande sociale structuren zoals familie en vriendenkring.

In ons geval worden ze deels gecreëerd op basis van onder andere familie, vrienden, ras, taal, geloof, bario, opleiding, politieke partij, om maar een paar te noemen.

Maar wat is een stam nu eigenlijk? Een stam kan worden gezien als een hechte gemeenschap van mensen die onderlinge banden en een gedeelde identiteit hebben. Kenmerkend voor een stam is dat ze zorgen voor hun eigen leden en hulp bieden wanneer dat nodig is. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat ze elkaar ondersteunen bij het vinden van werk, het verkrijgen van vergunningen of toegang tot grond.

Het verdelen van middelen en kansen binnen een stam kan echter ook problemen met zich meebrengen. Het fenomeen “rent seeking” doet zich voor wanneer mensen proberen hun eigen belangen te behartigen ten koste van anderen. Dit kan leiden tot ongelijkheid en het beperken van kansen voor mensen buiten de stam.

Het probleem ontstaat wanneer je niet behoort tot de “juiste” stam of zelfs helemaal geen stamlid bent. Als onafhankelijke professional, intellectueel of denker is het moeilijk om een plaats aan tafel te krijgen of in aanmerking te komen voor opdrachten of banen. Dit kan leiden tot (een gevoel van) uitsluiting en honger lijden.

In een beter scenario zou een samenleving zich meer moeten richten op meritocratie, waarin kansen en beloningen worden gebaseerd op individuele verdiensten en capaciteiten, in plaats van op stamverbanden. Het is echter niet waarschijnlijk dat deze verandering van binnenuit zal komen. Op dit moment lijken we eerder tribalistischer te worden in plaats van meer meritocratisch.

Dus hoe kunnen we een meer meritocratische samenleving bevorderen? Het begint met bewustwording en het streven naar een rechtvaardig systeem waarin iedereen gelijke kansen heeft, ongeacht hun stamverbanden―partij verband. Daarnaast moeten er transparante processen zijn voor het verdelen van middelen en kansen, zodat deze niet alleen toevallen aan een selecte groep mensen.

Het onderwijs speelt een belangrijke rol. Het is essentieel dat mensen de mogelijkheid krijgen om hun vaardigheden en kennis te ontwikkelen, ongeacht hun achtergrond. Op die manier kunnen individuen op eigen merites beoordeeld worden en kunnen talent en bekwaamheid de doorslag geven bij het toekennen van kansen en beloningen. Op dit moment is dit niet het geval. De kwaliteit van het onderwijs is erg achteruitgegaan en er zijn een paar elitescholen bij alle schoolbesturen en er zijn dure privéscholen.

Het bouwen van een meritocratische samenleving vereist dus inzet en collectieve inspanning. Het betekent het doorbreken van traditionele stamverbanden en het erkennen van individuele verdiensten. Alleen dan kunnen we een rechtvaardiger en inclusiever systeem creëren, waarin iedereen de kans krijgt om te groeien en te bloeien, ongeacht hun stam of afkomst. Dit is nu niet het geval en zoals ik al aangaf zie ik het niet gebeuren.

Miguel Goede

Het belang van stammen op Curaçao

Tribale governance, ofwel stammenbestuur, is een fenomeen dat veel voorkomt op Curaçao. Een "stam" is een informele groep mensen die zich verenigen op basis van familie- en vriendschapsbanden. Op het eiland zijn er verschillende stammen, en deze kenmerken zich door een sterke onderlinge verbondenheid en het bieden van zorg en ondersteuning aan de stamleden. Het concept van "Family & Friends" als de stam die voor de stamleden zorgt, is een belangrijk aspect binnen dit systeem.

Een stam is niet primair gericht op het creëren van nieuwe zaken of mogelijkheden, maar eerder op het verdelen van bestaande bronnen en kansen. Deze bronnen omvatten overheidsbanen, opdrachten voor projecten, vergunningen en gronden. Het systeem van stammenbestuur kan echter leiden tot wat bekend staat als "rent-seeking" (rentseeking) - een term die wordt gebruikt om te verwijzen naar het gedrag van individuen of groepen die proberen economisch voordeel te behalen zonder daadwerkelijk iets productiefs bij te dragen.

Het probleem met dit stammenbestuur is dat het mensen die niet tot een specifieke stam behoren, of zelfs helemaal geen stam hebben, kan benadelen. Vooral mensen die onafhankelijke professionals, intellectuelen of denkers zijn, kunnen moeite hebben om een plaats aan tafel te krijgen of kansen op werk of opdrachten te krijgen. Dit kan leiden tot een gevoel van uitsluiting en tot honger lijden in de zin van kansen en vooruitgang.

Er zijn slechts een paar opties voor mensen in deze situatie. Ze kunnen proberen zich bij een stam aan te sluiten om zo toegang te krijgen tot kansen, of ze kunnen besluiten om het eiland te verlaten op zoek naar meer gelijke kansen elders. Dit dilemma zorgt ervoor dat tribalisme botst met meritocratie.

Meritocratie verwijst naar een systeem waarin degenen die het meest bekwaam zijn en de beste prestaties leveren, beloond worden en de kansen krijgen die ze verdienen, ongeacht hun afkomst, familie of sociale verbindingen. Het streven naar een meer meritocratische samenleving is belangrijk om gelijke kansen te creëren voor iedereen en om talent en bekwaamheid te belonen, ongeacht stamverbanden.

Het is echter een uitdaging om vanuit de samenleving zelf een omslag naar meer meritocratie te bewerkstelligen, vooral als de bestaande structuren stevig verankerd zijn. Op dit moment lijkt het erop dat Curaçao eerder de neiging heeft om tribalisme te versterken in plaats van een meer meritocratische benadering te omarmen.

Het doorbreken van dit patroon vereist mogelijk ingrijpende veranderingen in de politiek, wetgeving, onderwijs en het bredere bewustzijn van de samenleving. Een stap in de goede richting zou kunnen zijn om meer transparantie en gelijkheid te bevorderen bij het verdelen van overheidsfuncties, opdrachten, vergunningen en gronden, zodat talent en capaciteiten een grotere rol spelen dan stamverbanden. En dat zie ik niet op korte termijn gebeuren zonder interventie van buiten.

Uiteindelijk is het bevorderen van meritocratie niet alleen een uitdaging voor Curaçao, maar ook voor veel andere samenlevingen wereldwijd. Het vereist een collectieve inspanning om een eerlijker en rechtvaardiger systeem te creëren waarin iedereen gelijke kansen heeft om zijn of haar potentieel te benutten, ongeacht de stam waartoe ze behoren.