Kapitalisme zit in ons DNA... Of toch niet?
DRAFT 4.0
3 september 2023
Onlangs was ik weer in een boeiende discussie verwikkeld met mijn vriend Alberto (Chos) Romero. Deze keer draaide het om de vraag of kapitalisme werkelijk diep geworteld zit in onze menselijke aard, in ons DNA. Anderen beweren juist dat onze menselijke natuur gericht is op samenwerken, sociaal zijn en solidair. Deze discussie is niet nieuw; het doet me denken aan de filosofen Hobbes, Locke en Rousseau.
Hobbes stelde dat de mens van nature slecht is en een anti-sociaal beeld van de mensheid schetste. Volgens hem zijn mensen van nature egoïstisch en streven ze hun eigen belangen na, wat leidt tot een behoefte aan regels en overheersing om chaos te voorkomen.
Locke daarentegen geloofde in een sociaal mensbeeld. Hij meende dat mensen een intrinsieke neiging en vermogen hebben om met elkaar samen te leven. Samenwerking en sociale verbondenheid vormen volgens hem de basis van onze samenleving.
Rousseau had dan weer een asociaal mensbeeld. Hij dacht dat mensen weliswaar in staat waren om samen te leven, maar dit eigenlijk niet wilden. Hij zag samenlevingen als bronnen van ongelijkheid en conflicten, en meende dat de mens pas echt vrij kon zijn in zijn natuurlijke staat, ver weg van sociale structuren.
Deze debatten, die teruggaan tot de filosofische kern van het menselijk bestaan, lijken echter buiten ons (lokaal) intellectuele discours en beleidsvorming te vallen. We lijken simpelweg te accepteren dat kapitalisme als het ware in ons DNA zit. Als dat echt het geval is, moet dat dan pas na de jaren tachtig gebeurd zijn? Voor die tijd was de Curaçaoënaar immers juist een zeer sociaal wezen. Wat heeft ons denken over geld en economie zo veranderd dat we nu denken dat kapitalisme diep in ons geworteld zit?
Laten wij eens dieper graven in ons denken over economie en samenleving. Laten wij ons afvragen waarom wij bepaalde waarden en systemen hebben omarmd en of deze werkelijk in lijn zijn met onze aard als mens. Laten wij openhartig debatteren en nadenken over hoe wij onze maatschappij willen vormgeven.
Misschien moeten we erkennen dat er geen eenduidig antwoord is. Misschien is de menselijke aard complex en veelzijdig, en kunnen wij niet vasthouden aan simplistische ideeën zoals “kapitalisme zit in ons DNA”. Laten wij kritisch denken, leren van geschiedenis en nadenken over welke waarden ons werkelijk definiëren. Want als wij dat doen, kunnen wij een toekomst creëren die gebaseerd is op wijsheid en inzicht, in plaats van blindelings vast te houden aan vermeende overtuigingen die ons niet langer dienen.
Miguel Goede
留言