Het inkomensdebat gaat niet over het bestaansminimum?!

Het inkomensdebat gaat niet over het bestaansminimum?!

DRAFT 2.0

16 juli 2022

Ik ben gisteren geïnterviewd door de heer Sparen van Direct over de introductie Balkenendenorm. Ik probeerde een verhaal neer te zetten en een paar punten te maken. Vandaag heeft hij de opname weer moeten afspelen want er waren wat reacties gekomen. Het debat is heftig en wordt heftiger.

De norm komt niet uit de lucht vallen. Het is opgenomen in het landspakket. Dat pakket is bedoeld om Curaçao te hervormen. Waarom hervorming? Omdat net als in de rest van de wereld het neoliberaal systeem dat in de jaren tachtig van de vorige eeuw is doorgevoerd is ontspoort. De herstructurering van die tijd was noodzakelijk als gevolg van de ontsporing van de overheidsfinanciën. Dat was weer het gevolg van het Keynesiaans beleid dat is gevoerd om uit de crisis te geraken dat was veroorzaakt door de oliecrisis van het begin van de jaren zeventig. De financiële crisis van 2008 was een waarschuwing dat het systeem hervormd moest worden. Dat is niet gebeurd. Het is ironisch dat anno 2022 weer de olie en andere fossiele energiebronnen weer een sleutelrol spelen.

De herstructurering van de Nederlandse Antillen begon in de bjaren tachtig met het Berenschot traject. Dat werd doorgezet met een verzelfstandigingsgolf –begin was 1995 met ontstaan Selikor- als onderdeel van een Structureel Aanpassingsprogramma met IMF. Het idee was: meer markt en minder overheid. Wat geprivatiseerd kon worden moest geprivatiseerd worden. Verzelfstandiging is een vorm van privatisering. Uitvoering was op afstand van de kernoverheid gezet.

Een van de directe gevolgen van de verzelfstandiging was het stijgen van salarissen van de top. En dat tijdens de wereldwijde golf van steeds meer betalen van de CEO’s dat heeft geleid tot excessen. De balans was zoek. De rijken werden steeds rijker en de armen werden armen. De groei gaat ten koste van alles, met name de planeet. De bosbranden en de pandemie zijn daar uitingen van. Lokaal zien wij dat ook met de groeiende armoede. En toenemende ongelijkheid. Curaçao heeft in in 2011 gemeten Gini Coëfficiënt van 0,42. En Curaçao kende zeker de afgelopen twintig jaar geen economische groei. Het BBP zakte tot 17.000 per capita, het laagste binnen het koninkrijk. Meer dan 60% van de inwoners verdient onder het bestaansminimum van ongeveer 2000 per maand.

Nu is er wereldwijd een consensus aan het ontstaan voor hervorming. Dat behelst onder anderen aanpakken van extreme armoede en de energietransitie. Dat wordt ook wel aangeduid met hervormen van shareholder capitalism naar stakeholder capitalism of inclusive capitalism. De Balkenendenorm is daar maar een klein onderdeel van.

Velen zien de Balkenendenorm als een afzonderlijk iets of iets dat bekeken moet worden in binnen de respectievelijke organisaties. Het zou de agenda zijn van Nederland om de levensstandaard van het eilandte verlagen tot het niveau van de regio. Over de ongelijkheid en het geslonken BBP rept men niet. Wij kunnen deze stratosferische salarissen niet betalen.

Er was in 2016 al een Jardimnorm die was gebaseerd op o.a. omzet en aantal personeelsleden en dat kwam voor sommige NV’s opmeer dan de Balkenendenorm. Maar dat is een gepasseerd station, want in het landspakket is de regering reeds akkoord gegaan met de Balkenendenorm. Aruba is er toch van afgeweken en dat hebben ze goed gemerkt.

En dan dreigt een volgende misverstand. Het is niet de bedoeling dat alle directeuren de norm gaan verdienen. Het gaat alleen om die drie tot vijf van de zestig directeuren. De rest gaat zeker geen hoger salaris verdienen.

Dan is het het nog zo dat de directeur een OVO contract heeft en dus buiten het salarisgebouw van de organisatie staat. Dan nog is het juist dat dat inkomen het plafond is van de organisatie en dus daar waar men meer dan de norm verdient, men niet verder kan stijgen in inkomen. Maar dat is juist de bedoeling.

Dan komt het argument dat dit zal leiden tot vertrek van goede mensen en het wegblijven van talent (uit Nederland). Het is een mythe dat het bedrijfsleven beter betaalt. Bovendien vergt het een heel andere mentaliteit om in de private sector te werken. De zuigende werking van het buitenland? Dat zie ik niet voor de topinkomens, wel voor de verplegers en de onderwijzers. Zelfs voor de techneut met een raffinaderij achtergrond. En wat betreft talent. Los van het feit dat toptalent dat wil terugkeren, als ze maar een baan krijgen aangeboden terugkomen, is de realiteit dat de meeste van dit soort organisaties de sollicitaties van de afgestudeerden vaak niet eens beantwoordt. Het is dus een beetje een hypocriet argument.

De doelstelling van de staat is een zo’n groot mogelijk geluk voor een zo groot mogelijke deel van de bevolking. Een van de instrumenten om dit te bereiken in het inkomensbeleid en de norm is dat de verschillen tussen de top en de bodem niet al te groot kunnen zijn, want dat leidt tot sociale spanningen. Het kan gewoon niet dat de directeuren behoren tot de best betaalden ter wereld (!!) en er een meerderheid leeft onder het bestaansminimum.

Het zegt alles over ons, hoeveel tijd en energie wordt gestoken om belachelijke salarissen van een handjevol mensen te verdedigen en te rechtvaardigen, maar over de performance van de organisaties, het bestaansminimum, de slechte economie wordt totaal niet gesproken. Iets is helemaal loos. De situatie is dus veel erger dan menigeen denkt. Men is totaal niet bewust wat er aan de hand is en wat de hervorming inhoud.

Miguel Goede