Haïti en de pumpkin soup
DRAFT 1.0
15 juli 2021
Op 7 juli 2021 werd de wereld opgeschrikt door het bericht dat president Jovenel Moïse is vermoord en zijn vrouw gewond, in zijn huis, door een groep huurlingen, bestaande uit 26 Colombianen en twee van Haïtiaanse origine. Hiermee is nog één donkere pagina toegevoegd aan de lange complexe geschiedenis van het eiland. Een geschiedenis die ik onvoldoende ken.
Na mijn bezoek in 2016 aan het land ben ik begonnen mij wat meer te oriënteren. Ik woonde een regionale conferentie bij om een paper te presenteren. Een van de belangrijke gasten was de legendarische mensenrechtenstrijders uit de VS, Angela Davis. De aankomst op de luchthaven Toussaint Louverture deed mij aan die in Mumbai denken. Direct bij de buitendeur wordt de bezoeker geconfronteerd met de armoede. De rit naar het hotel was beangstigend. De conferentie werd gehouden in het Marriott hotel dat als directe buur heeft de toren van Digicel. De twee gebouwen doen een beetje denken aan de Twin Towers. De conferentie was vol geboekt dus verbleef ik in een luxe lokaal hotel aan de andere kant van de stad, “Le Plaza Hotel”. Er was een shuttle die ons vervoer naar Marriott, dwars door de stad. De infrastructuur is anders, slecht is niet het woord. De bergen zijn volgebouwd. Veelzeggend is dat in Haïti een bus niet gaat rijden voordat de laatste stoel bezet is. Later werd de chauffeur daarin wat flexibel.
Het eiland staat te boek als het armste en meest corrupte land van de wereld. Het heeft een jonge bevolking van elf miljoen zielen. Dat is een van de factoren die worden aangereikt waarom het land zeker in de beginfase van COVID-19 relatief weinig doden had te betreuren. Daarnaast heeft Haïti een grote diaspora, een deel daarvan zit ook op Curaçao. De jeugd daar is net als de jeugd overal. Ze hebben hun dromen en maken er het beste van. Ze kleden zich swag en dansen overal waar dat enigszins kan.
Een van de mooiste verhalen die ik hoorde was dat van de Haïtiaanse nieuwjaarstraditie van soep joumou of pompoensoep dat zou dateren van 1 januari 1804, de dag dat de Haïtiaanse slaaf en revolutionaire leider Jean-Jacques Dessalines de onafhankelijkheid van Haïti van zijn Franse kolonisatoren uitriep. Om de bevrijding van Haïti te vieren, werd de soep een symbool voor vrijheid. De grote Napoleon werd verslagen, het was de eerste geslaagde slavenrevolutie en het was het eerste onafhankelijk land van Amerika, maar het land werd een betaling opgelegd die ze tot de dag van vandaag aflossen.
Het land heeft altijd geworsteld met governance. Iedereen heeft het over de periode van Papa Doc en daarna zijn zoon Baby Doc. Ik herinner mij dat het land deelnam aan het voetbal WK in 1974 in Duitsland. In vergeet niet dat nieuw tennis ster Naomi Osaka een Haïtiaanse vader heeft. Het land kent een lange geschiedenis van Amerikaanse (militaire) hulp. Het heeft nog nooit mogen baten. Men stelt dat nooit het belang van het volk voorop heeft gestaan.
In januari 2010 werd het eiland getroffen door een enorme aardbeving van kracht 7,0 op de schaal van richter. Overal ter wereld werd geld opgehaald om de bevolking te helpen, maar het overgrote deel van het geld is nooit aangekomen. In dat zelfde jaar werd het land getroffen door een van de dodelijkste orkanen, orkaan Matthew. Er kwamen theorieën in zwang dat Haïti werd gestraft omdat het de voodoo religie niet afzwoer en Christen werd. Er ontstond grote spanning tussen de twee religies. Bij het rondrijden kan men nog steeds zien dat gebouwen nog niet waren gerestaureerd na de aardbeving, onder anderen het presidentieel paleis. Het gonst van de geruchten over de Clinton Foundation en corruptie.
In 2010, na de aardbeving, bezocht voor het eerst een Franse president het eiland. In 2015 was er weer een presidentieel bezoek. Er waren wat schijnbewegingen over de kwijtschelding van de schuld verbonden an de onafhankelijkheid, maar dat is nooit gekomen (Haïti: geen herstelbetalingen tijdens historisch Frans staatsbezoek, 2015).
Ik was zelden zo blij een land weer te verlaten. Niet lang daarna werd Haïti weer getroffen door een orkaan Matthew. Het land wordt gelabeled als failed state. Het is jammer en pijnlijk en stigmatiserend. Het eiland komt maar niet uit de situatie waarin het verkeerd. Maar het is mogelijk dit eiland dat Tula inspireerde om in 1795 de slavenrevolutie op Curaçao te starten. Waar Simon Bolivar en Pedro Luis Brion in 1816 wapens cadeau kregen van president Alexandre Pétion, de eerste president van Haïti, om in Venezuela te strijden tegen de Spanje voor de onafhankelijkheid. Ze moesten beloven de Afrikaanse slaven te bevrijden. Allemaal zaken die belangrijker zijn dan het feit dat hier een zogenaamde keizer uit Haïti in ballingschap heeft gezeten. Haïti verdient ons respect, ze hebben de geschiedenis van dit continent een definitieve wending gegeven.
References
Haïti: geen herstelbetalingen tijdens historisch Frans staatsbezoek. (2015, mei 14). Retrieved from www.dewereldmorgen.be: https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2015/05/14/haiti-geen-herstelbetalingen-tijdens-historisch-frans-staatsbezoek/
Dr. Miguel Goede
Comments