Economen over de crisis

Economen over de crisis

DRAFT 1.0

30 juli 2021

Ik lees regelmatig dat het economisch systeem instabiel is en hobbelt van crisis naar crisis. In 1982 werd ik geïntroduceerd de economie en de crisissen. Een van de boeken die wij bestudeerden was “Economen over de crisis” (Sint & Verbruggen, 1982). Een ware eye-opener. Het begint met de economische ontwikkeling; het verhaal over hoe wij in de crisis zijn beland. Daarna geeft het boek aan dat er vele stromingen zijn in de economie; er wordt gesproken van paradigma, paradigmastrijd en multi-paradigmata. Vervolgens worden theorieën van Keynes (The system is not self-adjusting), Schumpeter (Capitalism is change), Friedman (Government is not the solution), Mandel, Dobb (To abolish crises, capitalism must be abolished), Kondratieff (The long cycle in the capitalist economy), en Supply-side economics en anderen.

Het is allemaal blijven hangen, de rus Nikolai Kondratieff (1892 – 1938) pakte mij. Kondratieff-cycli worden gedefinieerd als regelmatige schommelingen in economische groei en prijsbewegingen met een frequentie van 50-60 jaar. Hoewel de balans van het bewijs suggereert dat dergelijke regelmatige cycli waarschijnlijk niet bestaan, komt deze conclusie niet neer op een afwijzing van het idee van cycliciteit op de lange termijn.

Ik dacht dat een degelijk boek over de huidige crisis moet bestaat. Dus zocht ik vluchtig en stuitte ik op het boek “Economen; 33 ingewijden over banken, schulden, crisis en rijkdom” (van Winssen, 2013). Net als het vorige boek is het een bundel van eerder gepubliceerde artikelen van economen als Arnold Heertje, Nout Wellink, Wim de Ridder, Kishore Mahbubani, Rick van de Ploeg, Deirdre McCloskey, Jeremy Rifkin en vele anderen, drieëndertig in totaal. De helft van ieder artikel gaat over de persoon: opleiding, gezin, functie, lifestyle en tussen door enkele inhoudelijke opmerkingen.

Een paar vind artikelen ik de moeite waard om op te wijzen. Wim de Ridder noemt Kondratieff. Hij verwijst naar de opkomst van de informatietechnologie en het ontstaan van de bubble. Het old boys network, de opkomst van de code-Tabaksblat. En hoe economie steeds meer sentiment werd. Hij voorspelt de terugkeer van het ambacht omdat de consument steeds meer maatwerk wil; het is de volgende fase in de individualisering.

Jeremy Rifkin stelt dat Europa en de VS aan elkaar zijn gewaagd, maar dat Europa dat niet beseft. Hij wil een fusie tussen de sociale economie van Europa en de markteconomie van Amerika. Hij zegt dat de Amerikaanse droom niet meer bestaat. De toekomst ligt in Europa, dat is het laboratorium van de wereld.

Deirdre McCloskey is een fanatiek aanhanger van het kapitalisme. Dit systeem wordt ten onrechte aangevallen door de intellectuele elite, terwijl het een zeer deugdzaam systeem is dat veel goeds heeft gebracht. Het is niet gebouwd op de uitbuiting van de periferie, kolonien en slavernij. Greed is menselijk falen en niet van het systeem. Wij moeten het kapitalistisch systeem weer moraliseren.

Kishore Mahbubani, uit Singapore, vraagt zich af hoe westerlingen kunnen denken dat globalisering mensen in ontwikkelingslanden uitbuit. Hij stelt dat mensen die voor een paar dollar werken in een fabriek daarvoor straat arm ware. Kinderen van kinderarbeid worden bevrijd, de volgende dag in de prostitutie terecht kwamen. Dat ontwikkelingshulp niet werkt, maar handel wel. Zijn boek heeft “De eeuw van Azië”.

Ik heb vast niet goed gezocht want dit is niet het boek wat ik zoek. En toch roept het bij mij een gevoel op. In veertig jaren tijd zijn wij oppervlakkiger geworden. Het gaat meer om de persoon en minder om de inhoud. The dumbingdown of society? Dit lijkt mij niet de manier om oplossingen te vinden voor de problemen die de huidige crisis die is blootgelegd door de pandemie zal worden opgelost.

References

Sint, M., & Verbruggen, H. (1982). Economen over de crisis. Amsterdam/Brussel: Intermediair.

van Winssen, T. (2013). Economen; 33 ingewijden over banken, schulden, crisis en rijkdom. Amsterdam: Elsevier.

Dr. Miguel Goede