Bruá manera bol di hilu – Waarom groei zonder richting geen vooruitgang is

Bruá manera bol di hilu – Waarom groei zonder richting geen vooruitgang is

1 juli 2025

We zijn net terug van een ontbijt met koffie aan zee, op zaterdag 28 juni 2025. De plek waar ik meestal tot rust kom, werd vanochtend toch even verstoord. Tijdens het ontbijt kon ik het niet laten om af en toe op mijn telefoon te kijken – tot lichte ergernis van mijn wederhelft. Drie berichten sprongen eruit:

1. Curoil moet de bouw van een zonnepark staken.

2. Een directielid van de CBCS stapt over naar een commerciële bank.

3. De utiliteitssector groeit.

Eenmaal thuis, met de krant op tafel en de televisie op de kwalificatie voor de F1 in Oostenrijk, zie ik dat alle drie onderwerpen in het Antilliaans Dagblad staan. Inclusief een opiniestuk van een club die zichzelf “economische denktank” noemt. Laten we erin duiken. Niet diep, maar wel scherp. Want de rode draad is helder: governance als elastiek.

Een zonnepark zonder vergunning

Hoe bestaat het dat Curoil, een staatsbedrijf dat juist vaak als voorbeeld wordt genoemd op het gebied van governance, een zonnepark bouwt zonder vergunning? Wat is hier misgegaan? Was dit een bewuste gok of gewoon arrogantie? Of onkunde?

Van toezichthouder naar bank – dat wringt

Dan dat directielid van de Centrale Bank dat overstapt naar een commerciële bank. Een bank die notabene onder toezicht stond van dezelfde CBCS en is verkocht. Internationale normen zijn hier duidelijk over: er hoort een afkoelperiode tussen toezicht en zo'n overstap. Niet vanwege wantrouwen, maar vanwege integriteit. De man in kwestie heeft dit kunstje eerder geflikt. Ook toen was er voor hem geen vuiltje aan de lucht.

Groei utiliteiten? Met welk gezicht?Ja, de energiesector groeit – logisch, de economie trekt aan, het toerisme ook. Maar het laatste verslag van de Ombudsman laat zien dat de meeste klachten van burgers juist over Aqualectra gaan. Groei zonder kwaliteit, zonder betrouwbaarheid, is geen groei. Het is bruá manera bol di hilu.

De denktank en de woningmarkt

Dan dat opiniestuk. Een denktank reageert op een ingezonden brief over de onbetaalbare woningmarkt voor de lokale bevolking. Die brief pleitte voor overheidsingrijpen – denk aan het verbieden van bepaalde vastgoedtransacties. De denktank is daar fel op tegen, want: “de markt floreert omdat de overheid zich afzijdig houdt.”

Laat me duidelijk zijn: ook ik ben tegen ondoordacht overheidsingrijpen. Zeker op Curaçao, waar beleid vaak reactionair en onvoldoende doordacht is. Maar doen alsof alle overheidsregie slecht is, is kortzichtig. Overigens: ik schrijf al járen over deze problematiek van de huizenmarkt. Lang voor het huidige ingezonden stuk in omloop kwam, waarschuwde ik voor de scheefgroei in de vastgoedmarkt – voor en door niet-lokalen.

Neoliberale herhalingsoefening

De argumentatie van de ‘denktank’ is klassiek neoliberaal: als de overheid zich er niet mee bemoeit, komt alles goed. Maar de werkelijkheid van 2025 vertelt een ander verhaal. Kijk naar de landen waar het economisch goed gaat:

• India, China: met actieve staatsbemoeienis.

• Nederland, Noorwegen, Luxemburg: gereguleerde markten én sociale vangnetten. Saillant detail, het ging mis met de woningmarkt toen de regering het overliet aan de markt

• Saoedi-Arabië, VAE: staatsgeleide ontwikkeling.

• Afrikaanse groeilanden: vaak met behulp van overheidsgestuurde investeringen.

Vrije markt? Ja. Maar niet zonder richting.

Voor wie is de groei eigenlijk?

Wat de ‘denktank’ vergeet: voor wie werkt deze economie? De ongelijkheid stijgt. De Gini-coëfficiënt is omhooggegaan van 0,42 naar 0,46. De woningmarkt drukt lokale mensen eruit. En de overheid? Die kijkt vaak toe. Of grijpt verkeerd in. Maar niets doen is net zo goed beleid – het slechtste soort.

Het voorstel om erfpacht beschikbaar te stellen voor woningbouw vind ik wel een goed idee. Mits goed doordacht. Mits transparant. Mits eerlijk.

Slot

Wat mij vooral dwarszit is het ontbreken van écht intellectueel debat op Curaçao. Iedereen kan maar wat beweren, zonder tegengesproken te worden. Alles is gepolariseerd op basis van meningen die het eigenbelang dienen. Of je bent vóór de overheid, of je bent ertegen. Maar wat we nodig hebben is nuance. Visie. En lef.

De zee was vanochtend kalm. Maar het nieuws? Dat laat zien hoe stormachtig het wordt als niemand meer nadenkt — en iedereen gewoon maar roept en doet.

Wat denk jij?

Moet er meer regie zijn? Of moet Curaçao het echt aan de vrije markt overlaten? Ik nodig je uit om mee te denken – laten we het gesprek voeren dat we al te lang uitstellen.

Miguel Goede