Bruá is waarneembaar

Bruá is waarneembaar

5 juli 2025

Bruá is geen mystiek verschijnsel. Het is tastbaar. Het is zichtbaar. De mentale staat van een persoon, van een gemeenschap, is waarneembaar in het straatbeeld. Bruá is beton, vuil en chaos

Zaterdagochtend zat ik naast mijn wederhelft, op weg naar de luchthaven. Zij kiest een andere route dan ik gewend ben. Omdat ik niet op het verkeer hoefde te letten én omdat het voor mij een minder bekende route is, gingen mijn ogen open — vanaf Seri Domi.

De heuvel is prachtig groen, dankzij overvloedige regenval. Maar verderop wordt het beeld complexer. Langs de raffinaderij zie ik dat 2Bays een nieuwe poort heeft geplaatst voor hun ‘groene’ activiteiten. Aan de overkant: armoedige huizen, afgewisseld met industriële panden in willekeurige vormen en formaten.

Hoe dichter we bij de rotonde komen, hoe chaotischer het wordt. De Plasa Hariri — ooit simpelweg Palu Blanku — is een verkeersplein met een geschiedenis van stoplichten, daarna rotonde, nu vernoemd naar een Libanees premier die vermoord werd, die vermoedelijk niemand kent. Op de rotonde: een aanrijding. Een van de bestuurders is een stagiair. Dit is een van de reden waarom ik deze route vermijd.

De rit gaat verder en de chaos groeit. Het is een lange file, zeker tot aan de stoplichten van de Jan Noorduynweg waar een reuzen beeldscherm staat om reclame te projecteren. De straathonden en die paar gaten in de weg vallen nauwelijks op omdat ik eraan gewend ben. Zo zou ik vergeten de melden de kilo’s internetkabels die langs en boven de weg hangen. Links en rechts: schreeuwerige billboards in alle maten, mini malls, snackbars, garages, supermarkten, percelen ontstaan door huizen die tegen de vlakte moesten, betonnen blokkendozen met verdiepingen — soms winkel, soms appartement. Daartussen: de originele woningen, vaak vervallen en klaar om opgeslokt te worden door de commercie. De bermen zijn wild begroeid en bezaaid met zwerfvuil. Autowrakken staan er nog gewoon. Overal vlaggen en banners: veel zijn verouderd, verwijzen naar evenementen die al zijn geweest, vuurwerk van vorig jaar, kerstbomen in juni.

Bij het pompstation wordt het nóg drukker. Voetgangers steken over tussen rijen geparkeerde auto’s op deze hoofdweg — de Rooseveltweg. Na de stoplichten wordt het iets rustiger, maar het beeld blijft hetzelfde: woningblokken, Chinese zaken, car rentals. Vlak voor de luchthaven zie je wat ooit de Hato Groeipool was. Nu: een tent voor goedkope feesten, wat betonnen karkassen in aanbouw. De weg ernaartoe bezaaid met grijze blokken, vaak meerdere verdiepingen hoog.

En dan, de toeristische attractie: de grotten van Hato. Verlaten. Verwaarloosd. Wat ooit het iconische Hotel Bianca was, is nu een hotel waar nog nét wat politieagenten op de weg staan om orde te houden. Maar het voelt als waanzin. Als chaos.

Mijn punt is simpel: de mentale staat van onze samenleving is zichtbaar. We hebben geen gevoel voor orde. Geen esthetiek. Geen planning. We reflecteren onze verwarring in beton, vuil, ruimtelijke en visuele vervuiling.

Wat nu?

Laten we beginnen met de basis. Maak de bermen schoon. Verwijder oud vuil. Haal kapotte borden, banners en vlaggen weg. Zorg voor onderhoud. En als we bouwen — bouw met aandacht. Met gevoel voor architectuur. Want bruá is niet alleen voelbaar. Het is zichtbaar.

Miguel Goede