Armoede op Curaçao en het romantiseren van overleven
DRAFT 4.0
26 november 2023
Steeds vaker gaan mijn spontane gesprekken over de toenemende armoede. Gisteren, toen ik staatssecretaris Alexandra van Huffelen hoorde spreken over de verkiezingsuitslag, ving ik tussen de regels door enkel onze armoede op. Ze verwees naar het feit dat wij het armste land van het koninkrijk zijn geworden.
Op donderdag 23 november nam ik door een toeval deel aan een diner met een groep van veertien mannen die hier waren voor een studiereis. Bij aankomst op het eiland waren ze verrast over de welvaart van het eiland. Het gesprek duurde meer dan drie uur, waarbij ik een van de twee sprekers was, invallend voor een vriend die op Bonaire was voor werk. Het gesprek behandelde diverse onderwerpen, thema’s en had ook een rode draad. Ik zal niet proberen het volledig weer te geven.
Het gesprek bracht ons bij het hoofdstuk organisatie en het functioneren daarvan, beginnende bij de overheid. Onze overheid zette een verkeerde koers in 2010. Nieuwe structuren, nieuwe functies (bijna iedereen werd beleidsmedewerker, maar er wordt nauwelijks beleid gemaakt), slechte plaatsing, vooral ad interim posities aan de top. Businessplannen van 2010 werden nauwelijks geïmplementeerd, en de meeste processen zijn nooit gedocumenteerd. Dus, in een degelijk systeem kan een Nederlandse technische bijstander weinig bereiken. Een ander probleem, dat niet begon in 2010 maar wel uit de hand liep, is het fenomeen van Family & Friends en vrienden. Veel mensen hebben geen ervaring in een organisatie die echt werkt, zoals Shell of een Big Six, dus ze hebben nauwelijks besef van wat werk echt inhoudt. Werken is meer dan aanwezig zijn of vergaderen.
Maar het probleem beperkt zich niet tot de overheid. Overal waar men niet direct internationaal moet concurreren, geldt hetzelfde. Waar men aan internationale normen moet voldoen, is het voldoen of iets anders gaan doen. Neem bijvoorbeeld de commotie bij de opening van Sandals. Velen dachten dat Sandals de lokale normen moest hanteren. Dat blijkt niet het geval te zijn, en nu hoort men niemand meer klagen omdat men zich heeft aangepast.
En ja, we hebben geniale anarchisten met verbazingwekkende talenten. “Gelukkig” kreeg ik tegenspraak: Mensen zijn hier creatief en vindingrijk. Familie en vrienden helpen elkaar, en ze zijn zo veerkrachtig dat ze alles voor elkaar krijgen. Dat verdient meer waardering en erkenning. (Alsof ik dat niet doe of in het gesrpek niet zou hebben gedaan.) Maar of het nu waar is of niet, je moet goed Papiaments spreken en ingevoerd zijn om dit alles te kunnen waarnemen, want de Curaçaoënaar zal dit niet snel tonen.
En dan gaat dit nog voorbij aan het feit dat oude historische patronen deze armoede reproduceren. En ja, de armen zijn slachtoffer van structuren en geef ik ze niet de schuld van hun armoede. Het is haast onmogelijk om op eigen kracht uit de armoede op te stijgen. De irronie is dat zij dit het lukt de anderen die het niet lukt kleineren.
Door omstandigheden weet ik hoe armoede is, met name bij mensen die niet zo lang geleden nog een redelijk baantje hadden maar nu werkloos zijn en bijna op straat staan. Dus vertel me niet over armoede en veerkracht van mensen, dat stoort me enorm. Het komt bij mij over alsof het goed is en ik hoor geen kritiek en verontwaardiging over de systemen dat de armoede in stand hounden.
Het stoort me vooral hoe mensen het overleven van armoede romantiseren, vooral als men ook wil suggereren dat westerse bedrijven dit moeten respecteren en hun werkwijzen hierop moeten aanpassen. Het is eigenlijk roepen dat de wereld zich maar moet aanpassen aan ons. Is het dan vreemd dat we steeds armer worden? En toch zijn er serieuze bedrijven die ons tegemoetkomen, ook omdat het in hun belang is. Neem bijvoorbeeld de hotelketen die ik hier aanhaal. Zij hebben eigen bussen aangeschaft om het personeel thuis op te halen en weer af te zetten, omdat wij geen openbaar vervoer hebben dat dat verzorgt.
Kortom, het romantiseren van het overleven van mensen die spaarzaam zijn (hunga sam) en klusjes samen oppakken of voor elkaar doen, als dat al bestaat, is niets romantisch aan. Ik denk aan hoe vaak ik stroom moet betalen voor mensen of een maaltijd moet bezorgen of moet bijpassen voor hun medicijen, ondanks dat onder andere de inflatie het steeds moeilijker maakt om dat te doen. Dus stop alsjeblieft met die hypocriete solidariteit en compassie met armen die het niet makkelijk hebben maar zo “kanp” overleven, want overleven is niet leven en wij zijn niet op aarde om te overleven. Het is gewoon aandachttrekkerij met een standpunt over de ruggen van.
Miguel Goede
Comments