top of page

Adam Smith, geen econoom maar moraal filosoof

mpgoede

Adam Smith, geen econoom maar moraal filosoof

DRAFT 1.0

5 augustus 2021

Mijn in 2012 overleden mentor Wim de Vrijer was een econoom, accountant, controler puur sang. Hij was een groot bewonderaar van Adam Smith (gedoopt in 1723 – overleden in 1790). Door velen wordt hij beschouwd als de vader van de economie. Wim ging daar altijd tegen in: Adam Smith was volgens hem een moraal filosoof. Volgens Wim is de essentie van Smith’s belangrijkste werk “An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations” (Smith, 1776), het concept, weloverwogen eigenbelang. Als iedereen weloverwogen zijn eigenbelang zou nastreven dient hij ook het algemeen belang, of met ander woorden doet de “invisible hand” het werk. Wim vertaalde weloverwogen belang naar het evenwicht tussen “I” and “We”. Hij legde uit dat “I” ook moest zorgen voor “We” omdat hij er ook deel van uitmaakte en dat het derhalve ook zijn eigenbelang is.

De teachings van Wim inspireerde mij begin 2020 tot publicatie van mijn e-boek: “Society 5.0; We and I” (Goede, 2020).

Maar Smith fascineerde mij nog om een aantal andere redenen. In zijn boek noemt hij Curaçao en Sint Eustatius.

“Curacao and Eustatius are free ports open to ships of all nations; and this freedom has been the great cause of the [relative] prosperity of those two barren islands”.

Met andere woorden eens waren die rotsen het centrum van de wereldhandel, met enig overdrijven van mijn kant misschien. Ik heb mij altijd afgevraagd hoe mensen als Smith, Weber, Bolivar en vele anderen zulke globalisten konden zijn in die tijd, met relatief zo weinig communicatie en informatie.

Een andere reden waarom Smith mij fascineert is dat hij al de essentiële vraag van corporate governance 245 jaar geleden formuleerde.

“The directors of such [joint-stock] companies, however, being the managers rather of other people’s money than of their own, it cannot well be expected, that they should watch over it with the same anxious vigilance with which the partners in a private [partnership] frequently watch over their own.”

Hiermee formuleerde Smith het probleem dat het vakgebied governance nog steeds tracht te beantwoorden. Dit leidde uiteindelijk tot principal agent theory. Hoe kane een principaal zorgen dat een agent zijn belang nastreeft en niet zijn eigenbelang?

Wat wil ik concluderen? Dat Adam Smith een echte grote denker was. Dat Curaçao al heel lang op de wereld map staat. En terug naar Wim. Zijn stelling is dat het neoliberalisme, die zich vaak baseert op het werk van Smith, het weloverwogen eigenbelang niet goed heeft overwogen. Het is verworden tot Ikke ikke ikke en de rest mag stikken. Het dreigt nu te leiden naar een situatie waar wij allen zullen stikken. Maar tja, Wim was een salonsocialist.

References

Goede, M. (2020). Society 5.0; We and I. Retrieved from https://www.academia.edu/41912670/Society_5_0_We_and_I

Smith, A. (1776). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations. London: W. Strahan and T. Cadell.

Dr. Miguel Goede

0 views0 comments

Comments


© Miguel Goede, 2024
bottom of page