Actief burgerschap: Samen werken aan sociale vernieuwing
DRAFT 4.0
29 augustus 2023
Actief burgerschap, een term die de laatste jaren steeds vaker opduikt, verwijst naar het vermogen van individuele burgers om initiatieven te organiseren die gericht zijn op het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen in hun eigen gemeenschappen. Dit concept van actief burgerschap bloeit op in de interactie tussen individuen en de institutionele omgeving. Het lijkt als een nieuw antwoord, een correctie zelfs, op het dominante neoliberale discours dat sterk gefocust was op het individu.
De verschuiving naar actief burgerschap markeert een interessante overgang van de verzorgingsstaat, waar “de overheid is het probleem”” werd benadrukt, naar een meer terugtredende overheid en het omarmen van het concept “reinventing government” en “meer markt, minder overheid”. Nu, in dit tijdperk van actief burgerschap, verschuift de aandacht naar de kracht van individuele inzet en collectieve samenwerking.
De betekenis van actief burgerschap gaat verder dan louter het aandragen van oplossingen voor maatschappelijke kwesties. Het draait om het herstellen van menselijke verbindingen. Dit omvat het bevorderen van cohesie, saamhorigheid en solidariteit binnen gemeenschappen, en het heropbouwen van een gevoel van gezamenlijkheid. Actief burgerschap biedt een uitweg uit de eenzijdige nadruk op het individu die door het neoliberale denken werd benadrukt.
Desalniettemin zal het enige tijd vergen voordat het idee van actief burgerschap volledig door iedereen begrepen wordt. De nieuwe rollen van de overheid en de private sector zullen moeten worden verkend en geïmplementeerd. In dit nieuwe paradigma wordt van de overheid verwacht dat zij niet langer alleen de leiding heeft, maar eerder een ondersteunende rol speelt. De focus komt te liggen op het faciliteren en aanmoedigen van actieve burgers.
Kortom, actief burgerschap vertegenwoordigt een boeiende verschuiving in onze samenleving, waarbij het collectieve vermogen van burgers om samen te werken aan positieve verandering centraal staat. Het gaat niet alleen om het oplossen van problemen, maar ook om het herstellen van verbondenheid en het versterken van de sociale stof van onze samenleving. Hoewel de weg naar volledige implementatie uitdagend kan zijn, zijn de eerste stappen richting dit nieuwe tijdperk van burgerparticipatie en samenwerking al gezet. Zie bijvoorbeeld de Cleanup beweging en Kaya kaya.
Miguel Goede
Comments